Të gjithë duhet të kuptojnë se si të punojnë me teknologjinë dhe robotët; leximi i të dhënave, për të ndihmuar në interpretimin e “detit të të dhënave” që tani është në dispozicion; dhe shkrim-leximin njerëzor, i cili përfshin identifikimin e asaj që ne mund të bëjmë që makinat nuk mund ta bëjnë
Pas parashikimeve se gjysma e vendeve të punës në industrinë e punësimit do të zhduken për shkak të inteligjencës artificiale, prioritet për universitetet është të bëjnë ‘provën robotike’ të njerëzve duke mësuar humanitetet, të dhëna teknike dhe të shkrimit e leximit njerëzor
Ky ishte mesazhi i folësit kryesor Joseph Aoun, president i Universitetit NorthEastern në Boston në Shtetet e Bashkuara, duke folur për arsimin e lartë në epokën e inteligjencës artificiale, në konferencën “Rishpikja e edukimit në një botë digjitale” që u organizua në Madrid, Spanjë.
Konferenca, e cila tërhoqi një audiencë ndërkombëtare prej rreth 1,000 ekspertësh u organizua nga Fundación Telefónica, Universiteti IE (një universitet privat jo fitimprurës në pronësi të Instituto de Empresa SL) dhe Samiti i Jugut (një platformë globale inovative).
Përgjysmimi i vendeve të punës
Profesor Aoun filloi duke nxjerrë në pah studime që tregojnë se deri në 50% të vendeve të punës do të zhduken në të ardhmen për shkak të inteligjencës artificiale dhe se këto do të jenë punë nga të dyja palët, si puna e kollareve blu dhe të bardha, pasi “Inteligjenca artificiale nuk përzgjedh”. Ai tha se studimet e tjera sugjerojnë se shifra mund të jetë 30% ose 40%, për cilëndo shifër, implikimet janë të mëdha.
“Është e vërtetë që po krijohen vende të reja pune, por nuk dimë në afat të shkurtër nëse ato vende të reja do të kompensojnë humbjen e vendeve të vjetra të punës”, -tha ai.
Në këtë kontekst, “ne kemi nevojë për njerëz që të bëhen robotë”, tha ai. Hapi i parë është që secili të mësojë atë që ai e quajti “humanitetet”, e cila ka tri elemente: njohuri teknike, pasi të gjithë duhet të kuptojnë se si të punojnë me teknologjinë dhe robotët; leximi i të dhënave, për të ndihmuar në interpretimin e “detit të të dhënave” që tani është në dispozicion; dhe shkrim-leximin njerëzor, i cili përfshin identifikimin e asaj që ne mund të bëjmë që makinat nuk mund ta bëjnë, siç është të kuptuarit e gjuhës së trupit, puna në ekipe dhe “të jenë të shkathët në nivel global dhe kulturor”.
Hapi i dytë është të kuptoni se ne duhet të angazhohemi me të mësuarit eksperimental. “Në institucionin tim studentët tanë kalojnë gjashtë muaj në përgatitje”, -tha ai. “Ata mësojnë se si të punojnë në ekipe, të identifikojnë mundësitë, të ndërtojnë kompani dhe të punojnë me njerëz me prejardhje të ndryshme”, -tha ai.
“Çdonjëri prej nesh shumë shpejt do të jetë i vjetruar”, argumentoi ai.
Pra, ne kemi nevojë për të mësuarit gjatë gjithë jetës. Në SHBA, kjo shihet si norma e dytë, por 70% janë nxënës të përjetshëm dhe universitetet po injorojnë këtë grup. Por këta njerëz nuk duan kurse në universitete, ata i duan kurset atëherë kur iu duhen dhe aty ku janë.
“Universitetet duhet të jenë të përulur dhe të ulen me punëdhënësit dhe studentët e pjekur dhe të krijojnë ‘certifikatat e aftësive’. Kjo nuk është vetëm për edukimin online; [trajnimi] duhet të përfshihet në kompani”, tha ai. “Universitetet do të duhet të kenë baza kudo”, tha ai.
Sesioni u moderua nga Luis Garicano, ekonomist dhe profesor, dhe pyetësi i parë nga salla argumentoi se “gjërat që mendojmë se janë të vështira, kompjuterët i bëjnë të lehta (siç është përkthimi në Google) dhe gjërat që mendojmë se janë të lehta, kompjuterët i gjejnë shumë të vështira. Cili është thelbi i të qenit njeri?” -pyeti ajo.
Profesor Aoun u përgjigj se “njerëzit mund të jenë sipërmarrës, të përqendrohen, të mendojnë për mënyra të reja për të bërë gjëra dhe për të dhënë njohuri që makinat nuk munden”. Ai shtoi se kur njerëzit përdorin fjalën ‘sipërmarrës’ ata mendojnë të fillojnë një kompani të re, por në fakt mund të jetë thjesht për të parë gjërat në një mënyrë tjetër. “Ju mund të jeni një inovator në një kompani të madhe; le të shkojmë përtej përkufizimit të ngushtë”, tha ai.
Më pas u rrit rëndësia e njerëzve që kishin nevojë për kontakt njerëzor. “Ne kemi pasur makina kafeje për një kohë të gjatë”, tha Garicano, “por njerëzit duan kontakt me sy kur blejnë një kafe”.
“Në këtë dhomë njerëzit nuk po shohin tani, vazhdoi ai, Ata po shohin ekranet televizive prej nesh, edhe pse jemi këtu. Çfarë ndjenje ka një universitet nëse njerëzit e bëjnë këtë?”.
Njerëzit shkojnë në universitet jo vetëm për njohuri, tha Aoun: “Roli i universitetit është të sjellë njerëzit së bashku dhe pastaj të përjetojnë arsimin së bashku. Kjo është përulëse për ligjëruesit. Pse jemi këtu sot? Për shkak të nevojës tonë për të rrjetëzuar dhe për të biseduar me të tjerët; [në të njëjtën mënyrë] studentët duan të takojnë nxënës të tjerë dhe të integrojnë përvojën e tyre në klasë me përvojën reale të botës”.
Aoun shpjegoi se si institucioni i tij i jep përparësi mësimit eksperimental dhe efektit pozitiv që ka pasur. “Punëdhënësit e duan atë”, tha ai. “Kemi më shumë kërkesa sesa mund ti përballojmë sepse punëdhënësit e duan energjinë krijuese që sjellin studentët. Shumë punëdhënës u ofrojnë atyre punë”, përfundoi ai.
Ja se ç’do të ndodhë me Inteligjencën Artificiale në vitin 2019
Nga Bernard Marr
Inteligjenca Artificiale (AI) – veçanërisht mësimi i funksionimit të makinerive– ishte e gjithëpranishme gjatë vitit 2018, dhe po kështu do të jetë edhe gjatë vitit 2019. Por AI do të mbetet edhe në vitet në vazhdim, një pjesë themelore e jetës sonë. Për vitin 2019, dhe ndoshta përtej tij, presim zhvillime të habitshme në këtë fushë, dhe ja cilat janë shkurtimisht ato:
AI do të bëhet gjithnjë e më shumë një çështje e politikës ndërkombëtare
Vitit 2018, i pa fuqitë botërore të jenë gjithnjë e më shumë mbrojtëse të interesave të tyre kombëtare, kur është fjala për tregtinë dhe mbrojtjen. Kjo nuk ka qenë askund më e dukshme se sa në marrëdhëniet midis dy superfuqive të Inteligjencës Artificiale në botë, SHBA-së dhe Kinës.
E përballur me rritjen e tarifave dhe kufizimet e eksporteve për mallrat dhe shërbimet për krijimin AI, të imponuar nga qeveria amerikane, Kina ka shtuar përpjekjet e saj për t’u mbështetur te forcat e veta, kur bëhet fjalë për kërkimin dhe zhvillimin.
Prodhuesi kinez i teknologjisë, Huauei, shpalli planet e tij për të zhvilluar çipet e veta të AI, duke zvogëluar kësisoj nevojën për industrinë e lulëzuar të Inteligjencës Artificiale të vendit, që të mbështetet aktualisht te prodhuesit amerikanë si Intel dhe Nvidia.
Njëherazi, Google është përballur me kritika publike për gatishmërinë e saj të dukshme, për të bërë biznes me kompanitë e teknologjisë kineze (shumica e të cilave kanë lidhje direkte me qeverinë kineze), duke u tërhequr (pas presionit nga punonjësit e saj) nga marrëveshjet për të bashkëpunuar me agjencitë qeveritare të SHBA-së, për shkak të shqetësimeve se teknologjia e saj mund të militarizohet.
Me politikën nacionaliste që po përjeton një ringjallje, ekzistojnë 2 rreziqe të dukshme. Së pari, teknologjia e Inteligjencës Artificiale, mund të përdoret gjithnjë e më shumë nga regjimet autoritare për të kufizuar liritë, sikurse është e drejta e privatësisë apo e fjalës së lirë.
Së dyti, këto tensione mund të komprometojnë frymën e bashkëpunimit midis organizatave akademike dhe industriale në të gjithë botën. Kjo kornizë e bashkëpunimit të hapur, ka qenë një instrument i rëndësishëm për zhvillimin e shpejtë të teknologjisë së AI siç e njohim sot, dhe vendosja e kufizimeve, ka të ngjarë ta ngadalësojë këtë përparim.
Një lëvizje drejt një AI transparente
Përdorimi i Inteligjencës Artificiale në shoqërinë e gjerë – veçanërisht kur përfshin trajtimin e të dhënave mbi njerëzit – pengohet nga “problemi i kutisë së zezë”. Në përgjithësi, veprimet e saj duken të fshehta dhe të padepërtueshme, pa një kuptim të plotë të asaj që po bën aktualisht.
Për të arritur potencialin e tij të plotë, AI duhet të besohet, dhe ne duhet të dimë se çfarë po bën me të dhënat tona, pse dhe si i merr vendimet, kur është fjala për çështje që ndikojnë në jetën tonë.
Në vitin 2019, ne do të shohim një vëmendje më të madhe te masat e planifikuara për të rritur transparencën e AI. Këtë vit, IBM prezantoi teknologjinë e re për të përmirësuar gjurmueshmërinë e vendimeve në teknologjinë AI OpenScale. Ky koncept, jep njohuri në kohë reale jo vetëm mbi vendimet që merren, por edhe sesi hartohen ato, duke tërhequr lidhje mes të dhënave që përdoren, peshës së vendimeve dhe potencialit për paragjykime mbi informacionet.
AI dhe automatizimi, do të depërtojnë më thellë në çdo biznes
Në vitin 2018, kompanitë filluan ta kuptojnë më mirë atë që mund të bëjë Inteligjenca Artificiale. Tani biznesi i madh është në tërësi i gatshëm, të ecë përpara me nismat në këtë fushë. Në vitin 2019, AI do të shpërndahet në funksione mbështetëse të tilla si përmirësimi i zinxhirëve të furnizimit.
Ne do të shohim ndërkohë një rritje të pranisë së tij, në bizneset që përdorin të dhënat e tyre për të gjeneruar flukse të reja të të ardhurave. Shndërrimi i një burimi të të dhënave në një shërbim, ka qenë transformues për biznese të tilla si John Deere, që ofron analiza bazuar në të dhënat bujqësore, për të ndihmuar fermerët si të risin prodhimet në mënyrën me efikase. Në vitin 2019, më shumë kompani do ta miratojnë këtë strategji, teksa po arrijnë të kuptojnë vlerën e informacionit që zotëron AI.
Më shumë vende pune, do të krijohen se sa do të humbasin nga AI
Gartner parashikon në raportin e tij se deri në fundin e vitit 2019, Inteligjenca Artificiale do të krijojë më shumë vende pune, sesa do të mbyllë. Ndërsa 1.8 milion vende pune do të humbasin nga automatizimi, do të krijohen 2.3 milionë vende të reja pune.
Sipas raportit këto vende pune mund të përqendrohen në arsim, kujdesin shëndetësor dhe sektorin publik. Një nxitës i mundshëm për këtë pabarazi, është theksi i madh që i vihet AI, si një “shtues” i kapaciteteve, kur bëhet fjalë për vendosjen e tij në punë jo manuale.
Punëtorët e magazinave dhe arkëtarët me pakicë, janë zëvendësuar në shumicë nga teknologjitë e automatizuara. Por kur është fjala për mjekët dhe avokatët, ofruesit e shërbimeve të AI kanë bërë përpjekje të bashkërenduara për të paraqitur teknologjinë e tyre, si diçka që mund të punojë së bashku me profesionistët e njeriut, duke i ndihmuar ata me detyra të përsëritura, dhe duke i lënë njeriut “fjalën e fundit”.
Kjo do të thotë që ato industri përfitojnë nga rritja e vendeve të punës njerëzore në anën teknike – ato që nevojiten për të vendosur teknologjinë, dhe për të trajnuar fuqinë punëtore për përdorimin e saj – duke ruajtur profesionistët që kryejnë punën aktuale.
Ndihmësit AI, do të bëhen vërtet të dobishëm
Inteligjenca Artificiale, është futur kaq shumë në jetën tonë tani, sa që shumica e njerëzve futen të kërkojnë në kërkojnë Google, kur synojnë të verifikojnë diçka. Vitin e ardhshëm, ne do të përdorim më shumë se kurrë më parë një ndihmës AI për të rregulluar agjendën tonë, për të planifikuar udhëtimet tona, dhe për të porositur një picë.
Këto shërbime do të bëhen gjithnjë e më të dobishme, kur të mësojnë të parashikojnë sjelljet tona më të mira, dhe të kuptojnë zakonet tona. Të dhënat e grumbulluara nga përdoruesit, u mundësojnë dizajnuesve të aplikacioneve, të kuptojnë saktësisht se cilat karakteristika ofrojnë vlera dhe të cilat janë të nënpërdorura, ndoshta duke konsumuar burime të vlefshme, që mund të përdoren më mirë diku tjetër.
Për pasojë, funksionet për të cila ne dëshirojmë të përdorim Inteligjencën Artificiale – siç është porositja e shërbimit taksi apo e ushqimeve, dhe zgjedhja e restoranteve se ku të shkohet – po bëhen gjithnjë e më të efektshme dhe të arritshme.
Për më tepër, ndihmësit AI janë të dizajnuar që të bëhen gjithnjë e më efikase në kuptimin e përdoruesve të tyre njerëzorë, pasi algoritmet gjuhësore natyrale, përdoren për t’u dhënë të dhëna të lexueshme nga kompjuteri dhe anasjelltas, duke u ekspozuar ndaj gjithnjë e më shumë ndaj informacionit, mbi atë se si komunikojmë./Bota.al/