Nga Sebastian Ocklenburg, Psychology Today
Shkenca sapo ka filluar të kuptojë pse dhe si ne përqafohemi.
Ne të gjithë kemi nevojë për një përqafim ndonjëherë. Ka pak vende ku kjo është më e dukshme sesa porta e nisjes në aeroport. Në shumicën e rasteve, fjalët na lënë në baltë kur një i dashur është gati të largohet nga ne përmes kontrollit të sigurisë dhe të fluturojë në një vend të largët dhe të mos shihet për javë ose muaj. Një përqafim mund të jetë jashtëzakonisht ngushëllues në portën e nisjes, ose në të gjitha situatat e tjera në të cilat përjetojmë emocione intensive negative, siç mund të jetë frika ose ankthi. Por përqafimet janë gjithashtu një pjesë e rëndësishme e shumë situatave pozitive. Në portën e mbërritjeve të aeroportit, bota shpesh duket krejtësisht e ndryshme se në nisje dhe ne përqafojmë me gëzim të dashurit tanë, të cilët na kanë munguar aq shumë për sa kohë ata ishin larg. Në mënyrë të ngjashme, përqafimet luajnë një rol të madh në të gjitha llojet e situatave që përfshijnë emocione pozitive ndaj një personi tjetër, të tilla si dashuria romantike apo miqësia. Nëse kujdesemi për dikë, ne i përqafojmë ato dhe hulumtimet kanë treguar se përqafimi mund të leshojë sasi të mëdha të oksitocinës, hormonit të lidhjes së njeriut. Kështu që të përqafosh dikë thellon marrëdhëniet tona me atë person në një nivel biokimik.
Por çfarë përcakton mënyrën se si ne përqafojmë? Përqafimet janë një sjellje në kryqëzimin e rrjeteve motorike dhe emocionale në tru dhe, si të tilla, ato mund të ndikohen nga të dyja këto rrjete neurone. Kur përqafojmë, zakonisht ekziston një krah kryesor që inicion mbështjelljen. Rreth 90% e njerëzve përdorin dorën e djathtë – domethënë ata preferojnë të përdorin dorën e djathtë për aktivitete të kualifikuara siç janë shkrimi apo vizatimi – kështu që ka të ngjarë që shumica prej nesh do të përqafojnë me krahun e djathtë. Në të vërtetë, kjo është edhe ajo që tregoi një studim i hershëm i Afrikës së Jugut (Turnbull et al., 1995) në përqafimet në sallën e mbërritjes të një aeroporti ndërkombëtar. Këtu, rreth 59 për qind e udhëtarëve të vërejtur u përqafuan duke ngritur krahun e tyre të djathtë dhe 41 për qind përqafuan duke ngritur krahun e majtë. Përveç kësaj, autorët u kërkuan studentëve të kolegjeve të përqafonin fqinjët e tyre në një eksperiment laboratorik dhe gjetën rezultate të ngjashme. Këtu, rreth 69 për qind e individëve përqafoheshin me krahun e tyre të djathtë dhe rreth 31 për qind me krahun e tyre të majtë. Kështu, ky studim tregoi se mund të ketë një përparësi përqafimi me krahun e djathtë, por autorët nuk vlerësuan as emocione as përdorimin e krahut në mënyrë direkte.
Për të mbyllur këto hapësira, një studim i kohëve të fundit i udhëhequr nga neuroshkencëtori gjerman Julian Packheiser (Packheiser et al., 2018), për të cilin isha bashkëautor, hetuam më shumë se 2.500 përqafime. Për të vlerësuar situatat negative emocionale, përqafimet u vërejtën në portën e nisjes së një aeroporti ndërkombëtar. Për situata pozitive emocionale, ekipi hulumtues vëren përqafime në portën e arritjeve. Gjithashtu, për të marrë përqafime emocionale mjaft të pastra, ekipi analizoi videoklipet e internetit të njerëzve që ofruan përqafime me sy të lidhur për të huajt në rrugë. Rezultati? Teksa shumica e njerëzve treguan një preferencë për përqafime të njëanshme në të gjitha tri situatat, përqafimet e majtë ndodheshin më shpesh në situata emocionale, pavarësisht nëse ato ishin pozitive ose negative. Ana e majtë e trupit kontrollohet nga ana e djathtë e trurit – e cila është shumë e përfshirë në përpunimin e emocioneve pozitive dhe negative. Kështu, kjo domethënie në anën e majtë mund të tregojë një ndërveprim midis rrjeteve emocionale dhe preferencave motorike.
Për të testuar këtë teori, i kërkuam pjesëmarrësve të studimit të përqafonin manekinët pas dëgjimit të tregimeve që nxitnin emocione pozitive, negative ose neutrale. Përveç kësaj, dora e tyre u përcaktua me një pyetësor. Përsëri, situatat e ngarkuara emocionalisht çuan në më shumë përqafime në të majtë sesa në situatat neutrale, por sjellja gjithashtu ndikoi në sjelljen e përqafimit. Pjesëmarrësit që përdornin dorën e djathtë përqafuan më shpesh me krahun e djathtë sesa pjesëmarrësit mëngjarashë. Kështu, përqafimi me të vërtetë duket se kontrollohet nga dy rrjete neurotike: kontrollimi i motorikës dhe përpunimi emocional. Kjo mund të shpjegojë pse për këdo që ka nevojë për ndonjë ngushëllim, një përqafim mund të jetë shumë më tepër sesa thjesht një lëvizje e krahëve dhe një bashkim i ngushtë i dy trupave. Është një gjest mahnitës, i fuqishëm i dashurisë dhe mbështetjes që shkon drejt e në qendrat emocionale të trurit tonë.
Interesant ishte fakti se burrat treguan një prirje për të përdorur dorën e majtë edhe në situata neutrale kur përqafonin burra të tjerë. Ne spekulojmë se meshkujt mund t’i perceptojnë këto situata si emocionalisht negative dhe kështu të aktivizojnë rrjetet e përpunimit të emocioneve.
Përqafimi nuk është forma e vetme e kontaktit social të anashkaluar që njerëzit tregojnë. Puthjet, për shembull, shpesh shoqërohen me një kthim kokë në njërën anë ose tjetrën në mënyrë që të shmanget hunda që ka potencial për t’u përplasur. Për më tepër, kur përkëdhel një fëmijë, shumica e nënave dhe etërve tregojnë një preferencë të qartë anësore (Ocklenburg et al, 2018). Këto sjellje interesante do të diskutohen në një blog post të ardhshëm.
Etiketa: përqafimi, shkenca, shpjegim, shtrëngimi
