Shqipëria është ende një nga popullsitë me moshë më të re në Europë, por po plaket me ritme shumë më të shpejta se shtetet e tjera.
Sipas të dhënave të fundit të Eurostat popullsia shqiptare e grup-moshës deri në 14 vjeç është “tkurrur” me 3.1% pikë përqindje për periudhën 2014 -2021, duke kryesuar listën e tridhjetë e shtatë vendeve, për të cilat janë publikuar të dhënat.
19.6% ishte përqindja e popullsisë deri në 14 vjeç në vitin 2014, kurse në vitin e fiundit ajo ka zbritur në 16.5% në fund të 2021-t. Për të njëjtën periudhë, ky tregues për vendet e Bashkimit Europian është reduktuar nga 0 në 1.8 pikë përqindje.
Ritme të larta të plakjes pas Shqipërisë kanë edhe Turqia dhe Islanda me nga 1.8 pikë përqindje, Irlanda me 1.5 pikë përqindje dhe Holanda me 1.4 pikë përqindje. Më e qëndrueshme duket plakja për vendet e tjera të rajonit, si Maqedonia e Veriut me 0.8 pikë përqindje dhe Mali i Zi me 0.7 pikë përqindje.
Megjithatë, Shqipëria ende bën pjesë në grupin e vendeve me popullsi të re, me moshë mesatare 38.2 vjeç, sipas të dhënave zyrtare të siguruara në fund të 2021-t, (nga 44 vjeç që është mesatarja e Europës) por ritmet e plakjes vitet e fundit janë më të shpejta nga sa ka ndodhur në vendet e tjera të Europës, sidomos të BE-së.
Si shkak i plakjes së shpejtë të popullsisë sonë, nga njëra anë janë gratë shqiptare që po lindin më pak. Indeksi sintetik i fekonditetit ka shënuar rënie nga 1.73 në 2014-ën në 1,32 në vitin që lamë pas, kurse në Europë, shkalla e lindshmërisë u vlerësua të ishte 1.49 lindje për grua për vitin 2022. Emigracioni i lartë i popullsisë së moshë riprodhuese dhe ndryshimi i stilit të jetesës konsiderohen ndër faktorët kryesorë që kanë ndikuar në këtë tendencë.
Faktori tjetër lidhet me emigracionin e familjeve që largohen me fëmijë të vegjël. Të dhëna të tjera të Eurostat tregojnë se rreth 30% e kërkesa për azil janë të grupmoshës deri në 14 vjeç. Disa shtete si Gjermania, të cilat kanë filluar procesin e plakjes disa dekada më parë tashmë janë duke përjetuar rikuperim të popullsisë prej politikave që kanë rritur normat e lindshmërisë.
Shtetet Europiane kanë disa vite që e kanë kuptuar rëndësinë e një popullsie të re në moshë, ndaj kanë marrë masa për moslejimin e plakjes së popullatës, kryesisht përmes politikave të emigracionit të hapur, ose lehtësimit të proceduarave për të rinjtë e arsimuar.
Sipas Eurostat, të rinjtë e grupmoshës 15-29 vjeç përbëjnë rreth 16.3% të popullsisë totale të BE-së.
Duke parë të ardhmen dhe bazuar në parashikimet e Eurostat për popullsinë, të rinjtë do të përbëjnë 14,9% të popullsisë së BE-së deri në vitin 2050, ose 1,4 pikë përqindje më e ulët se në 2021, duke treguar shenja të plakjes progresive të Popullsia e BE-së.
