DINO BUZZATI
Do të doja që ju të vini tek unë në një mbrëmje dimri dhe, duke u shtrënguar pas dritareve, të vëzhgojmë vetminë e rrugëve të errëta dhe të ngrira, të kujtojmë dimrat e përrallave, ku i përjetuam së bashku pa i ndier. Në fakt, kemi shtegëtuar në të njëjta rrugë zanash , unë, me hapa të ndrojtur, dhe, kaluam së bashku nëpër pyjet plotë me ujqër, dhe të njëjtët syshë na spiunuan nga tufat e myshkut të pezulluara(ngjitura) nga kullat, e mes fluturimit të kobrave. Së bashku, pa e ditur atë, që nga aty , mbase të dy vështruam drejt jetës misterioze,tek ishte duke na pritur.
Atje ndjeheshin për herë të parë dëshirat tona të çmendura dhe të buta. “A të kujtohet?” tek i thamë njëri-tjetrit, duke u shtrënguar(përqafuar) butësisht, në dhomën e ngrohtë dhe ti më buzëqeshje e mbrojtur ndërsa jemi jashtë tingullit të çarçafëve të shkundur nga era.Por unë tani kujtoj – që nuk i dije përrallat antike të mbretërve pa emër, të bishave dhe kopshtet e përhumbura.Por do të kaloje e rrëmbyer, nën pemët magjike që flasin me zë njerëzor, dhe nuk ke goditur ndonjëherë në derën e kështjellës së shkretë, as nuk ke ecur drejt dritës shumë larg natës, as nuk ke fjetur nën yjet e Lindjes, djepur nga një barkë e shenjtë.
Prapa dritareve, në mbrëmjen e dimrit, me siguri do të heshtim, unë do të humbas veten në përralla të vdekura, teksa ti do të përkujdesesh për të tjera gjëra të panjohura për mua.Unë do të pyesja”Atë kujtohet”,por nuk do të kujtoni kurrë më.
Do të doja të ecja me ju, në një ditë pranvere, me qiellin gri dhe akoma me disa gjethe të vjetra të vitit të shkuar të zvarritura nëpër rrugë nga era, nëpër lagjet e periferisë dhe se ishte e diel. Në këto rrugëza shpesh lindin mendime melankolike dhe të çmuara, dhe në orë të tëra, poezia endet, duke u bashkuar me zemrat e atyre që e duan njëri-tjetrin.Lindin shpresat që ne nuk dimë si të themi, të favorizuar nga horizontet e tmerrshme prapa shtëpive, nga trenat që rrëshqasin, nga retë veriore.Dhe dorë më dorë ne do të ecim me hap të lehtë, duke thënë gjëra të pakuptimta, marrëzitë dhe ato më të dashurat.
Përderisa dritat e rrugës të ndriçohen nga shtëpitë e çoroditur, do të dalin historitë e këqija të qytetit, aventurat, romanet e dëshiruar.Dhe atehërë ne do të heshtim duke u mbajtur dorë më dorë teksa shpirtrat do të flasin me njëri-tjetrin pa thënë grimë fjalë(pa u ndier).Por ti – tani mbaj mend – që kurrë nuk më keni thënë gjëra të marrëzishme, budalleqe dhe të çmuara.
Kështu që ti nuk i ke dashur kurrë ato të Diela që unë po them dhe as shpirti juaj nuk mund të më flasë me timin në heshtje ,dhe as nuk e njeh magjinë e qytetit të asaj kohe , as shpresat që zbresin nga veriu. Ju preferoni dritat, turmën, burrat që ju joshin, rrugët ku ata thonë se mund të takoni fatin. TI je ndryshe nga unë dhe nëse keni ardhur atë ditë për të shëtitur, je ankuar që jeni lodhur; vetëm kjo dhe asgjë tjetër.
Do të doja gjithashtu të shkoja me ju gjatë verës në një luginë të vetmuar, duke qeshur vazhdimisht për gjërat më të thjeshta, për të eksploruar sekretet e pyjeve, të rrugëve të bardha, në veçanti të disa shtëpive të braktisura. Ndaloni në urën prej druri duke vështruar ujin të kalojë, duke dëgjuar linjat telegrafike atë histori të pafundme që vjen nga fundi i botës dhe kush e di se ku do të përfundoj. Dhe ,duke shkulur lulet e livadheve këtu, të shtrirë në bar, nën heshtjen e diellit, mendoni për humnerën e qiellit dhe retë e bardha ndërsa kalojnë nërpër majat e maleve.Ti do të klithje “Sa bukur!”.
Asgjë tjetër nuk do të thonit sepse do të ishim të lumtur, trupat tanë duke u humbur në peshën e viteve, shpirtrat që ndihen të freskët(ringjallur), sikur të kishin lindur atëherë.
Por ju – kur mendoj për këtë – do të shikonit përreth pa e kuptuar, kam frikë dhe do të ndalonit duke u shqetësuar për të ekzaminuar një çorape, do të më kërkonit një cigare tjetër, me padurimin për t’u rikthyer … Dhe nuk do të thonit “Sa mirë!” , por ndonjëherë gjëra të varfëra për të cilat nuk më interesojnë. Sepse për fat të keq jeni e gatuar kështu. Dhe ne nuk do të ishim të lumtur as një grim.
Unë gjithashtu do të doja – më lejoni të them – Do të doja t’ ju përqafoja ndër krahët e mi nëpër rrugët e mëdha të qytetit në një muzg të nëntorit, kur qielli është kristal i pastër.Kur fantazitë e jetës vrapojnë mbi kupolat dhe prekin njerëzit shpirtëligë, në fund të gropës së rrugës, tashmë plot me ankth.Kur kujtimet për epoka të lumtura dhe gjurmët e lumtura kalojnë mbi tokë, duke lënë pas tyre një lloj muzike.Si fëmijë të pafajshëm krenar do të shikojmë fytyrat e të tjerëve, mijëra e mijëra, të cilët kalojnë kohën e tyre me hallet e njerëzisë.
Ne do të dërgojmë pa e ditur askush dritën e gëzimit dhe të gjithë do të detyrohen të na vështrojnë, jo nga zilia dhe keqdashja, por përkundrazi duke buzëqeshur sadopak me mirësi, për shkak të mbrëmjes që shëron dobësitë e njeriut. Por ti – e kuptoj këtë – në vend që të shikoni qiellin e kristaltë dhe aeroplanët e kolonaduar të rrahur nga dielli ekstrem, do të dëshironi të ndaloni dhe shikoni vetrinat e dyqaneve, arin, pasuritë, mëndafshët, ato gjëra të kota. Dhe nuk do të vini re fantazmat, as prezencat që kalojnë, dhe as nuk do të ndjeheni, si unë, fatin e merituar. As nuk do të dëgjonit atë lloj muzike, as nuk do ta kuptonit përse njerëzit na shikojnë me zili. Do të mendonit për të nersmen e varfër dhe e kotë që mbi ju statujat e arta do të ngrenë shpatat e tyre deri në rrezet e fundit. Dhe,unë do të jem vetëm.
Është e panevojshme. Ndoshta të gjitha këto janë marrëzi, dhe ju ndoshta jeni më e mirë se unë, duke mos supozuar(pretenduar) aq shumë nga jeta. Ndoshta keni të drejtë dhe do të ishte marrëzi të provoni.Por të paktën, këtë të paktën, unë do të doja të të shihja.Të ndodh çfarë të ndodh një farë mënyre do të gjejmë lumturinë. Nuk ka rëndësi nëse është ditw ose natë, verë apo vjeshtë, mjafton në një vend të panjohur, në një shtëpi të çorganizuar, në një han të egër. Do të më mjaftonte të jem pranë jush.
Unë nuk do të jem këtu për të dëgjuar – ju premtoj – as kërcitjen misterioze tw çatisë, as nuk do t’i shikoj retë, as nuk do ta dëgjoj muzikën ose erën. Unë do të shmang këto gjëra të padobishme, të cilat i dua.Do të kem durim për gjërat e mia që nuk kupton , nëse ankoheni për rrobat e vjetra dhe paratë. Jo nuk do të jetë më poezia,as shpresat e zakonshme, aq miqësore për dashurinë. Mjafton që unë do t’ju kem pranë meje. Dhe do shohwsh që do të kemi sukses, do të jeni mjaft të lumtur, me shumë thjeshtësi, vetëm burrë dhe grua , siç ndodh zakonisht në çdo skaj të botës.
Por ti – tani që mendoj për këtë – jeni shumë larg, qindra e qindra kilometra të vështira për t’u kapërcyer.Jeni brenda një jete që unë nuk e di, dhe tw tjerw burrat janë pranë jush, të cilëve ju ndoshta u buzëqeshni, si mua në kohë të shkuar , ju desh pak kohë që të më harroni . Ndoshta nuk mund të mbani mend as emrin tim. Unë tani kam dalë nga jeta juaj, i hutuar nëpër mesin e hijeve të panumërta. Megjithatë mendoj gjithëmonë për ju, dhe më pëlqen t’ju them këto gjëra.
Perkthimi: ANILA DAHRIU
