Intervistë për Suplementin Mapo Arsim me z. Joshua Garrett, ekspert ndërkombëtar në fushën e arsimit
Këshilli Rinor Ballkanik po zhvillon një strategji ndërkombëtare për përmirësimin e arsimit në Gadishullin Ballkanik. Fokusi i kësaj organizate janë mësuesit. Mësuesit duhet të njohin dhe t’iu besojnë studentëve në mënyrë që të fitojnë një ndikim stërvitor. Në këtë kuadër një seminar trajnues do të mbahet në Tiranë në datën 23 Mars 2019, ku të ftuar janë disa ekspertë ndërkombëtarë në këtë fushë.
MAPO intervistoi njërin prej tyre, zoti Joshua A. Garrett, i cili është në fushën e arsimit prej 12 vitesh. Ai ka dhënë mësim në të gjithë botën dhe në të gjitha nivelet nga shkolla e mesme deri tek universiteti. Për 5 vitet e fundit, ai pati kënaqësinë të udhëheqë me shpejtësi zhvillimin e shkollave ndërkombëtare si administrator.
Aktualisht ai është drejtor i Shkollës Ndërkombëtare QSI në Shkup në Maqedoninë e Veriut. Garrety është i pasionuar për krijimin e mjediseve për mësim të suksesshëm në shkollat ku nxënësit janë kureshtarë dhe të qëllimshëm rreth edukimit të tyre, duke përqafuar prirjet intelektuale dhe zakonet që do të vazhdojnë për një jetë.
Duke folur për problemet e arsimit në Shqipëri dhe Rajon, Garrett thotë se theksi duhet vënë te mësuesi. Sipas tij mësuesit janë pika kyçe në arsim, janë kontakti i përditshëm me nxënësit dhe si të tillë kanë rëndësinë më të madhe në edukim.
Z.Garret, ju së shpejti do të vini në Shqipëri për një trajnim të mësuesve mundësuar nga Balkans Youth Council. Paraprakisht sa e njihni problematikën e arsimit në Shqipëri?
Nuk jam shumë familjar me problemet specifike të edukimit në Shqipëri. Kam punuar jashtë vendit në vendet në zhvillim dhe kam parë atë që e identifikoj si çështje universale me arsimin. Këto kanë të bëjnë me motivet politike kombëtare dhe paradigmat për edukimin publik që përpiqen të modernizojnë arsimin për masat me sa më pak burime të mundshme.
Sipas jush cilat janë problemet kryesore me të cilat haset arsimi këtu? Si mund të zgjidhen këto problematika?
Unë nuk dua të bëj përpjekje për të përshkruar mjete juridike për çështje shumë komplekse në një vend ku unë jam një mysafir. As nuk kam ndonjë iluzion të aftësisë sime për të ofruar mjete të tilla. Fokusi dhe ekspertiza ime është në atë që ndodh brenda klasave dhe shkollave. Marrëdhëniet midis mësuesve dhe nxënësve, shkollave dhe prindërve. Kjo është ajo që ndodh me magjinë e vërtetë të arsimit.
Sipas jush çfarë rëndësie ka roli i mësuesit në sistemin arsimor? A është “mësuesi i mirë” një pikë kyçe për një sistem arsimor të suksesshëm? Pse?
Mësuesit janë shumë të rëndësishëm për çdo shkollë dhe sistem arsimor. Hulumtimet kanë treguar për një kohë të gjatë rolin kyç që mësuesit luajnë në jetën e nxënësve. Kur mësuesit përkrahen dhe motivohen siç duhet, ata bëjnë dallimin midis suksesit dhe dështimit të nxënësve. Mësimdhënësit shpenzojnë orë në ditë çdo vit me nxënësit. Shpesh ata kalojnë më shumë kohë me nxënësit sesa disa prej prindërve të tyre gjatë vitit shkollor. Thjesht koha që ata kalojnë me ta duhet të ndikojë në jetën e një studenti. Marrëdhënia mësues-nxënës është pika takimit në arsim. Është ky takim i përditshëm që nxit gjithë arsimin brenda një sistemi shkollor.
A ka disa politika që duhen ndjekur për të ngritur nivelin e arsimit? Duhet investuar në infrastrukturë, në trajnimin e mësuesve apo në kurrikulat mësimore?
Politikat që do të kenë ndikimin më të madh në numrin më të madh të studentëve varen nga qëllimi i sistemit arsimor. Nëse qëllimi është të krijohen qytetarë të përshtatshëm që kanë njohuri themelore të subjekteve përgjithësisht të pranuara, që do t’u mundësojnë atyre të bëhen punonjës të mirë që në tërësi kontribuojnë në shoqëri, pastaj investojnë në mënyra që masat të mund të mësohen dhe pastaj të renditen në kategori që do të mbushin nevojat e shoqërisë, do të ishin të duhura. Por nëse qëllimi i sistemit arsimor është të ndezë kuriozitetin e fëmijëve dhe të krijojë nxënës kuriozë, të gjallë dhe kërkues të së vërtetës, politikat arsimore do të jenë mjaft të ndryshme nga qasja e masave dhe do të theksonin mënyrat e të menduarit mbi përgjigjet dhe procedurat e sakta.
Në fund të fundit, i gjithë fokusi duhet të jetë te trajnimi i mësuesve dhe ofrimi i mbështetjes për ta. Kur profesioni i mësimdhënies rritet në nivelin e respektit që kanë doktorët dhe shkencëtarët, atëherë ne do të kemi bërë një shërbim të madh për studentët që mësohen prej këtyre mësuesve.
Sipas të dhënave zyrtare Shqipëria është vendi i fundit në Europë dhe në Rajon për financimin e Arsimit. Sektori është financuar më pak se 3 % të PBB-së, nivel gati 40 për qind më i ulët se financimet e vendeve të zhvilluara dhe 20 për qind me pak se financimet që japin vendet e rajonit. A është ky një problem kyç për nivelin e arsimit dhe sipas jush si duhet zgjidhur kjo?
Në përgjithësi, kur njerëzit pyeten në sondazhe, ata e renditin arsimin si një gjë me shumë rëndësi për zhvillimin e një kombi dhe për kulturën e tij. Megjithatë, ekziston një shkëputje në vendet në mbarë botën midis vlerave që ata përkrahin dhe vlerave që ato praktikojnë. Dëshmia kryesore e këtij boshllëku është edhe në buxhet. Edhe në buxhetin tonë personal, ne mund të shikojmë se gjërat të cilat vlerësojmë me të vërtetë janë ato gjëra për të cilat i shpenzojmë paratë.
Kombet nuk janë të ndryshme. Nëse një vend ka vetëm 3% të PBB-së në arsim, atëherë ka shumë gjëra të tjera që janë më tepër prioritet për qeverinë. Kjo për mua do të ishte një lidhje e shkurtër. Nuk është shuma e parave të shpenzuara problemi këtu. Thjesht hedhja e parave në arsim nuk do të zgjidhë problemet e tij. Është mesazhi që i dërgohet publikut dhe atyre të sektorit të arsimit se arsimimi nuk është një përparësi kryesore e qeverisë.
Një hulumtim më i fundit i Bankës Botërore tregon se produktiviteti i 56 për qind të fëmijëve të botës do të jetë më pak se gjysma e asaj që mund të ishte nëse ata kishin formim arsimor të mirë. Pra, bota po përballet me një krizë të të mësuarit. Si e shikoni këtë?
Unë nuk do të thosha se ka një krizë të mësuari. Më shumë njerëz mund të lexojnë dhe të kenë qasje në edukim dhe informacione se kurrë më parë në historinë e botës. Arsimi është duke u njohur si një e drejtë universale e njeriut. Kjo nuk do të thotë se më shumë nuk duhet të bëhet. Kjo qëndron. Mendoj se çfarë po bën Këshilli Rinor i Ballkanit me këtë konferencë është pjesë e përmirësimit të ardhshëm të arsimit. Jam i lumtur të kontribuoj në një mënyrë të vogël në këtë iniciativë.
Ju jeni njohës i arsimit në vende të Rajonit, a mund të na bëni një krahasim mes problemeve dhe përparësive që kanë secili vend, nga cili model duhet të marrim shembull?
Unë punoj në sektorin ndërkombëtar privat të arsimit, të arsimit jofitimprurës. Unë nuk jam i njohur me përvojat arsimore kombëtare në vendet e këtij rajoni. Në sipërfaqe duket se shumë prej tyre vuajnë nga sëmundje të ngjashme. Shumë mësues japin mësim në mënyrën se si u mësuan ata kur ishin studentë, siç është pozita e paracaktuar për shumë prej nesh.
Sfida është të ndryshojmë paradigmat duke ekspozuar më shumë mësues dhe administratorë në hulumtimet më të fundit mbi atë që ishte e mirë në arsimin e shekullit 21. Krijimi i hapësirës dhe kohës për këtë diskutim do të ishte një moment i mirë për t’u nisur për shumë vende në rajon, pasi ata mund të përshtatnin praktikat më të mira aktuale me eksperiencat e tyre historike, ekonomike dhe politike.
Intervistoi: Blerina Gjoka
