Kur prindërit praktikojnë një dashuri jo shumë emocionale, por gjithmonë shumë kërkuese ndaj fëmijëve, psikologët i quajnë prindër autoritarë. Çfarë efekti ka kjo te fëmijët?
Përkufizimi i prindërimit autoritar
Prindër autoritarë quhen ata prindër të cilët kanë kërkesa dhe standarde shumë të larta për fëmijët e tyre, por janë të ftohtë dhe të largët ndaj nevojave emocionale të fëmijës.
Karakteristikat e prindërve autoritarë:
Ata janë shumë kërkues
Prindërit autoritarë kanë shumë rregulla dhe standarde shumë të larta. Shumë rregulla ekzistojnë për të ushtruar kontroll mbi sjelljen ose aktivitetet e fëmijëve të tyre. Ata presin që fëmijët t’i ndjekin këto rregulla pa bërë asnjë gabim që nga mosha shumë e vogël.
Disa rregulla janë arbitrare ose nuk u shpjegohen fëmijëve. Fëmijët duhet vetëm t’i njohin dhe t’i ndjekin ato. Kur fëmija dështon, prindërit autoritarë mendojnë se fëmija e ka bërë këtë nga mosbindja ose paaftësia. Askush nuk është i pranueshëm në sytë e prindërve autoritarë.
Ata janë të ftohtë
Prindërit autoritarë rrallë tregojnë ngrohtësi ndaj fëmijëve të tyre. Këta prindër shpesh janë të ftohtë dhe të ashpër. Kur ata janë të mërzitur me fëmijët, ata kanë më shumë gjasa të bërtasin.
Janë kontrollues
Prindërit autoritarë besojnë se janë autoriteti i vetëm dhe se fëmijët e tyre duhet t’i binden verbërisht pa dyshim. Ata ushtrojnë kontroll mbi çdo aspekt të jetës së fëmijëve të tyre, nga mënyra sesi flasin fëmijët, sesi veprojnë në shtëpi ose në publik, se çfarë veshin, në cilat aktivitete marrin pjesë apo edhe nëse arrijnë rezultate të larta akademike.
Ata nuk mendojnë se fëmijët kanë të drejta ose aftësi për të marrë vendimet e tyre. Mendimi autonom i fëmijëve është fuqimisht i dekurajuar. Ata gjithashtu nuk inkurajohen të eksplorojnë ose të veprojnë në mënyrë të pavarur.
Prindërit autoritarë vendosin jo vetëm kontrollin e sjelljes, por edhe kontrollin psikologjik mbi fëmijët e tyre.
Ata lejojnë komunikimin vetëm në një drejtim
Prindërit autoritarë nuk përfshijnë fëmijët në vendimmarrjen e tyre. Ata përdorin arsye të tilla si “sepse kështu them unë” kur i kërkojnë fëmijëve të bëjnë diçka.
Ata nuk pranojnë ose lejojnë reagime nga fëmijët e tyre
Çdo përpjekje për të arsyetuar me prindërit shihet si një sfidë ndaj autoritetit të prindërve.
Ata priren të përdorin ndëshkime të ashpra
Prindërit autoritarë pëlqejnë të përdorin frikën për të kontrolluar. Kur fëmijët nuk i përmbushin pritjet e tyre, dënimi mund të jetë i ashpër. Ato përdorin masa ndëshkuese për t’i detyruar fëmijët të ndjekin rregullat e tyre.
Efektet e prindërimit autoritar:
Studimet kanë zbuluar se fëmijët e rritur nën prindër autoritarë:
- Janë mjaft të bindur.
- Kanë tendencë të jenë të pakënaqur.
- Janë më pak të pavarur.
- Bëhen armiqësorë dhe agresivë.
- Disa shfaqin sjellje më agresive jashtë shtëpisë kur prindërit nuk janë aty.
- Të tjerët duken tepër të turpshëm ose të frikësuar rreth njerëzve.
- Kanë aftësi të dobëta sociale.
- Mund të jetë më keq në arritjet akademike.
- Zhvillojnë vetëvlerësim më të ulët.
- Janë më pak elastikë pas dështimit.
- Kanë rrezik më të lartë për pirjen e duhanit, abuzimin e substancave të tjera ose probleme mendore siç janë depresioni, ankthi ose përpjekjet për vetëvrasje.
Dashuria e ashpër
Prindërit shpesh gabojnë duke menduar se të qenit të ashpër me fëmijët i bën ata më të fortë. Disa të tjerë bëhen autoritarë sepse kanë frikë se “fëmija merr rrugë të gabuar”. Ata mendojnë se të jesh i ashpër me fëmijën e edukon atë me disiplinë dhe i ndalon të bëjnë gabime.
Prindërit më të butë i lejojnë fëmijët të krijojnë lidhje më të forta e të sigurta që do t’ju duhen për gjithë jetën. Disa studime kanë gjetur të dhëna kontradiktore se fëmijët e rritur nga prindër autoritarë kanë rezultate më të mira mësimore. Megjithatë kjo ka një kosto shumë të lartë, pasi këta fëmijë kanë rrezik shumë më të lartë për sjellje depresive.
