Dua të besoj te fuqia e imagjinatës se krizat dhe kohët traumatike që zhysin një vend në dëshpërim, mund të shërbejnë për gjetjen e një momenti kthese. Vende si yni, pa ndonjë nivel racionaliteti për t’i dhënë fund tranzitologjisë, nuk e kanë të lehtë të tejkalojnë këtë stad foshnjor demokracie drejt progresit të saj.
Bajatosja dhe banaliteti i jetëve, lundron në nanizmin e pafundmë të demokracisë sonë iluzive. Secili njeri normal vuan në një apo në një tjetër formë, kush më pak e kush më shumë, parritjen, papjekurinë e drejtuesve. Kriza të njëpasnjëshme krijuar nga njerëz krizë të cilët nëpërmjet krizave të shkaktuara nga ata, rrisin kreditet e tyre politike dhe sidomos ekonomike.
Çdokush që vazhdon të qëndrojë këtu gati-gati heroikisht, duket sikur ka rënë në paqe me faktin se mbetet peng i konfliktualitetit permanent.
Në një kohë kur bota fluturon në përjetimet e ndryshimeve të mëdha në shkencë e art, te ne një burrë vetulltrashë, ish-ministër andej nga fundi i regjimit, pa ndonjë botim shkencor, emërohet (jo zgjidhet) kryetar i Akademisë së Shkencave sapo i shet partinë një oligarku të njohur në bëmat e veta. Ç’ironi!
Artistët kudo nëpër botë, janë opozita e përhershme e çdo pushteti, zërat e lirë dhe të arsyeshëm që nuk shesin shpirtin dhe nuk rreshtohen përkrah politikës që përkrah mafien dhe që vepron si e tillë me pasuritë publike.
Te ne, gjen shfaqje pështirosjeje të disa artistëve në mbështetje të pushtetit në ditë fushatash.
Intelektualë të vetëshpallur e të mbetur në tentativë, trupërisht e shpirtërisht të shitur, që udhëzojnë plot mbushamendje mitizuese publikun e “painformuar” mbi punëmbaruarit që duhen votuar. Shumicën prej tyre e zë libri, u krijohen të përziera nëse hapin një të tillë.
Kur të shkruhet iliada jonë, turbokapitalistët tanë meritojnë një vend të posaçëm në një rreth ferri të krijuar vetëm për ta.
Mbretërojnë disa lloje heshtjesh. Antiheronj të përhitur e të pazëshëm. Vello heshtjeje shurdhuese dhe amështi neveritëse e gatishmërisë për rreshtim.
Copa heshtjesh të shpërndara kudo. Dëgjohen vetëm qypas, tek psherëtijnë gjatë ushtrimit të sportit tonë kombëtar, pirjes së kafes.
Njeriu për të merituar këtë emër, është gjithmonë në revoltë kundër shtypjes, grabitjes dhe gjendjes njerëzore. Një gjendje që nuk e kemi zgjedhur vetë.
Udhëheqësit përgjatë historisë sonë plagëshumë, sillen si despotë të vegjël e diktatorë paranoikë. Tipa të frustruar të sojit “shikomëni mua”. Të dehur nga prozhektorët dhe kanoçet e famës. Rrethuar nga epope të paaftësh plot sulltanizma. Të kallur në terrin e një varfërie të brendshme. Pa kurrfarë dhembshurie dhe pa asnjë dashuri birërore për vendin dhe njerëzit. Pa asnjë frikë ndaj Zotit. Pa ide. Pa vizion. Abuzues të pashoq. Gërdalla që lodrojnë në fate dhe ëndrra brezash.
Shqiptarët kanë parë te shteti i tyre, dikë që të plaçkit, të gjobit, të mashtron, të zapton. Kanë parë jo pa të drejtë, hajdutin e djersës së tyre.
Fëmijët ende tremben tek shohin një polic. A thua e dinë në atë moshë të njomë se uniforma e tyre është tenderuar sa rroga vjetore e prindërve. Nuk edukohen duke kuptuar se ai është shteti dhe shteti është krijuar për të mbrojtur e mbështetur shtetasit.
Matanë çdo revolte, duhet shtruar pyetja se ç’duhet bërë. Përgjigjja e atypëratyshme është se duhen hequr njerëzit krizë.
Kërkohet një Noe.
Një Noe ndërgjegjësues për të mos ndodhur përmbytja. Të shpëtojë nga përmbytja kombin, vlerat morale, kulturën, të na shpëtojë nga një përmbytje shkombëtarizuese që rrezikon të ndodhë. Të shpëtojë shoqërinë nga cikli sifizian i fatalizmës së vitit zero tek hyjmë e dalim nëpër shekuj të përhumbur.
Një Noe me një idealizëm epik. Dikush që fëshfërit këtë agoni. Këtë rruzull dhimbjesh. Që morrit këtë plogështi servile. Që shpëton turmat nga brohoritjet partizançe.
Një Noe që lind në këtë Betlehem tonin dhe që rritet me një dashuri deri në dhimbje për njeriun, atdheun. Një “My Captain!” të nxjerrë nga Whitman për një anije me vela të çorientuara.
Noe mund të mos jetë një njeri. Arka e tij mund të jetë një ekip. E udhës do të ishte të ishte një arkë-sistem. Një kanalizim energjish te vlerat, ku udhëheq meritokracia, sundon ligji. Ku pjesëmarrja, protesta, opozitarizmi është vokacion.
Popujt që nuk kanë arritur të ndërtojnë një sistem ku qytetarët hyjnë në interaksion të organizuar, janë zhdukur. Kemi nevojë për një sistem që zë fill nga familja. Familja e shëndoshë shqiptare, solidariteti i një shkalle të epërme, është bastioni i fundit i padorëzuar ende i rezistencës së vlerës morale.
Pa një sistem nuk ka fitore as në luftë dhe as në paqe. As në politikë, ekonomi, kulturë, sport. Lipset një kapiten i dashuruar vendin. Me privilegjin e detyrës e lartë të caktuar nga sovrani, fati.
Me besimin në Zot. Pa Zotin nuk ka dashuri – thuhet diku. Të lutemi për ca thërrime durimi që Noe të vijë. Jam besimplotë se e keqja e ka një fund.
Deri atëherë, me sytë nga qielli të lutemi për të mos patur shi.
