Nëpër demokracitë perëndimore, partitë tradicionale po bien ose marrin forma të reja të panjohura, ndërsa populistët kanë shfrytëzuar me sukses pakënaqësinë e votuesve. Por shembulli që vjen nga “La République En Marche” e Presidentit francez Emmanuel Macron tregon se një progresivizëm bazë që fokusohet në shqetësimet reale të votuesve është një alternativë e besueshme.
Nga Ismaël Emelien, David Amiel /Project-syndicate.org
PARIS – Partitë politike që dikur dominuan demokracitë perëndimore janë tronditur në thelb. Shumë prej tyre kanë pësuar goditje zgjedhore, jo më pak në Francë, Itali, Greqi, Mbretërinë e Bashkuar dhe gjetkë. Të tjerët kanë ndryshuar në mënyrë radikale sa vetëm emri i tyre mbetet i njëjtë. Partia Republikane e Presidentit të SHBA, Donald Trump ka pak të përbashkëta me atë të ish-presidentit Ronald Reagan.
Këto zhvillime janë të ngjashme në të gjithë Perëndimin. Udhëheqësit e partive dikur dominante luhaten mes mohimit dhe dëshpërimit, ndërsa populistët po ju marrin atyre mbështetësit e tyre tradicionalë. Disa refuzojnë të shohin ndonjë arsye legjitime për humbjen e tyre, duke hedhur poshtë mbështetësit e kundërshtarëve të tyre si “të mjerë”, siç bëri Hillary Clinton pak përpara se të humbte Trump në 2016; të tjerët janë shumë të ngurtësuar nga rritja populiste për të ngritur një kundërsulm.
Por as mohimi, as vetëkënaqësia nuk do të thyejnë bllokimin politik. Progresistët duhet të rindërtojnë, dhe kjo fillon me diagnostikimin e mangësive të partive tradicionale. Një pjesë e problemit është se partitë tradicionale nuk arritën të njohin çështjet e vërteta të moshës. Ende duke luftuar në fusha të vjetra ideologjike, ata bënë një sy qorr ndaj rënies së mobilitetit social, rritjes së krizave mjedisore, rritjes së pabarazisë gjeografike, tensioneve mbi multikulturalizmin dhe çështjeve të tjera që në fakt kanë rëndësi për votuesit. Dekada më parë, ata ishin pararoja. Sot, ata janë vetëm në pyll, pyesin se ku shkuan të gjithë.
Shkencat shoqërore mund të kenë një përgjigje se përse rryma kryesore ka humbur rrugën e saj. Hendeku midis analizës së tyre objektive të realitetit dhe politikave qeveritare është bërë një humnerë. Për shembull, në shumicën e vendeve perëndimore, ekonomistët kanë njohuri për ndarjen në rritje në drejtim të të ardhurave dhe treguesve të tjerë midis disa qyteteve të pasura – të cilat përfitojnë nga globalizimi – dhe pjesës tjetër të vendit. Por jo, derisa administrata e presidentit francez Emmanuel Macron ndërmori një nismë kombëtare që të miratojë ulje të taksave mbi bazën e vendit ku jeton.
Si rezultat, 1% e PBB-së së Francës tani po rishpërndahet së pari në pjesët më të varfra të vendit.
Partitë tradicionale gjithashtu mund të mësojnë diçka nga dëgjimi i drejtpërdrejtë i votuesve, dhe jo vetëm përmes filtrave të mediave dhe sondazheve. Në vitin 2016, lëvizja e Macron, En Marche!, filloi me turneun më të madh të dëgjimit derë më derë në historinë e Francës. Ajo që votuesit u thanë njerëzve të tij, më pas u bë themeli i fushatës presidenciale të Macron.
Për shembull, më shumë se një vit përpara zbulimeve të paragjykimeve të dyshuara seksuale të Harvey Ëeinstein, “La Grande Marche” kishte mbledhur dëshmi të panumërta nga gratë për ngacmimet seksuale dhe Macron lëshoi një premtim për të luftuar problemin nëse zgjidhet. Në atë kohë, qëndrimi i Macron-it e bëri atë pre të shakave nga ana e kundërshtarëve; por tallja e tyre shpejt u zbeh nga fillimi i epokës #MeToo.
Megjithatë, një kuptim i saktë i shoqërisë nuk mjafton. Partitë tradicionale gjithashtu vuajnë nga organizimi i dobët. Ata kanë kohë që besojnë se politika moderne duhet të organizohet rreth zgjedhjeve, me aktivistët që shfaqen periodikisht për të shpërndarë fletëpalosje dhe për të ngazëllyer njerëzit për kandidatët. Ky nuk ishte cinizëm, aq shumë sa një simptomë e një qasjeje që trajton demokracinë si një treg që përfshin ofruesit, pra qeverinë, dhe konsumatorët, qytetarët. Në këtë pikëpamje, pushtimi dhe mbajtja e pushtetit është “raison d’être” i vetëm i partisë. Nuk është çudi që qytetarët dhe madje edhe anëtarët e partisë ndjehen të injoruar në periudhat midis zgjedhjeve.
Përkundër këtyre dobësive, partitë e vjetra kishin një numër avantazhesh që parandalonin kolapsin e tyre. Në vitet e fundit, ata kanë pasur përparësi teknologjike ndaj kundërshtarëve më pak të vendosur, dhe ata ishin të vetmit aktorë politikë me organizata të organizuara që mund të mobilizojnë njerëzit për zgjedhje, të organizojnë protesta dhe të fillojnë peticione.
Por ky model nuk është më i qëndrueshëm. Qytetarët sot nuk pranojnë të jenë thjesht konsumatorë të politikave publike. Me rritjen e nivelit të arsimit kanë ardhur kërkesa të reja për fuqizimin. Votuesit duan të trajtohen si aktorë politikë në të drejtën e tyre, jo si pengesa në lojën e dikujt tjetër.
Për më tepër, vetë qeveritë nuk janë më ofruesit e vetëm të politikave.
Kjo është një nga mësimet e vështira që mësuam gjatë dy viteve duke punuar së bashku me Macron në Pallatin Élysée. Sfidat kryesore politike sot – ndryshimet klimatike, ekstremizmi fetar, përçarja digjitale, barazia gjinore – nuk pranojnë zgjidhje vetëm nga qeveritë kombëtare. Sfida të tilla kërkojnë ndryshime të thella kulturore dhe, në shumicën e rasteve, veprime jo vetëm në nivelin kombëtar.
Së fundi, teknologjia ka ulur barrierat e pjesëmarrjes politike, kështu që partitë tradicionale nuk mund të mbështeten më në një avantazh të tanishëm dhe rrjete të mbështetura. Kur e keni zotëruar Google, Tëitter dhe Facebook, nuk keni nevojë për një makineri partish shekullore.
Lëvizjet politike duhet të rindërtohen në përputhje me rrethanat. Fokusi duhet të jetë në veprime specifike, jo vetëm në zgjedhje. Struktura zyrtare e menaxhimit të një partie duhet të shërbejë si “zyra e prapambetjes” administrative; zyra e frontit duhet të ketë personel nga njerëzit në terren. Në La République En Marche!, ne i referohemi këtyre si projekte qytetare lokale. Ato mund të përfshijnë çdo gjë; nga kurset e leximit pas klasës dhe programet e integrimit të migrantëve në kopshtet e perimeve bashkëpunuese dhe seancat dixhitale të trajnimit për të moshuarit. Në secilin rast, qëllimi është që të ofrohen zgjidhje të përshtatura për problemet lokale, duke forcuar kështu komunitetet. Projektet e tilla tani duhet të konsiderohen si plotësime thelbësore për politikat publike.
Në të ardhmen, aftësia e një partie për të ofruar rrugë shpërblyese për angazhimin politik dhe të komunitetit do të jetë thelbësor për atraktivitetin e saj. Dhe duke demonstruar progresivizëm në veprim ditë pas dite, partitë do të kenë hedhur themelet e suksesit kur të mbërrijë dita e zgjedhjeve.
Kur votuesit refuzojnë të dëgjojnë atë që ju keni për të thënë, duke thirrur me zë të lartë nuk është përgjigja. Ky është mësimi i vështirë që morën partitë tradicionale. Vetëm duke demonstruar një angazhim për të përmirësuar jetën, sesa thjesht duke fituar zgjedhje, a mund t’i bindni njerëzit që të vijnë në anën tuaj. Duke u rikthyer me shqetësimet e votuesve shkon kështu krah për krah me përshtatjen e organizatave të partisë. Për një alternativë fituese ndaj populizmit, ne kemi nevojë për progresivizëm bazë.
*David Amiel koordinoi konceptin e platformës së fushatës së Presidentit francez Emmanuel Macron dhe ishte këshilltar politik i presidentit nga viti 2017 deri më 2019.
*Ismaël Emelien, bashkë-themelues i En Marche!, ka qenë Shef i Strategjisë për Presidentin Francez Emmanuel Macron që nga viti 2014 dhe ishte këshilltar i posaçëm i Macron për strategji dhe komunikim nga viti 2017 deri më 2019.