Nga Preç Zogaj
Paraqitja e një projektrezolute nga grupi i PS-së në lidhje me pretendimet mizore të famëkeqit Dick Martin kundër UÇK-së rreth dhjetë vite më parë shërbeu si gjithnjë për të rrotulluar në skenën e debatit çështje të tjera të historisë së re. Ku spikati doemos arrestimi dhe mbajtja në burg në Hagë, tashmë prej dy vjetësh, pa një akuzë të qartë dhe kuptohet, pa një vendim fajësie, të Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit, Rexhep Selimit.
Hetimet ndërkombëtare në Kosovë dhe në territorin e Republikës së Shqipërisë nuk kanë gjetur asnjë provë që të mbështesë pretendimet e Dick Martin për trajtim çnjerëzor të personave dhe trafikim të paligjshëm të organeve njerëzore nga njerëz të UÇK-së. Koha i ka bërë pluhur e hi si fiksime paranojake dhe më shumë se kaq si shpifje të porositura nga armiqtë e Kosovës dhe Shqipërisë në një moment të ri kur falë rolit të SHBA-së dhe vendeve mike të Europës historia ishte kthyer më në fund në anën e kombit shqiptar.
Por “jehona “ e këtyre pretendimeve ka mbetur si rudiment në rezolutën e Këshillit të Europës së asaj kohe dhe ka shërbyer në fakt për të krijuar frymën e nismave juridike speciale që në implementimin e tyre kanë çuar në paraburgim të stërzgjatur të ish-drejtuesve të UÇK-së dhe shtetit të ri të Kosovës.
Projektrezoluta e grupit të PS-së kërkon që pretendimet tashmë të paargumentuara, të paprovuara dhe të pabazuara në prova e fakte të raportit të Dick Martin të konsiderohen të tilla nga gjithë institucionet ndërkombëtare. Në kuadrin e nismave parlamentare që kanë lidhje me ngjarjet në Kosovë, kjo e sotmja ka specifikën që kërkon të heqë gjurmët e njollës që kanë lënë shpifjet në dokumentet ndërkombëtare dhe të riktheje edhe në këtë rrafsh nderin e Kosovës dhe Shqipërisë. Rrjedhimisht, të hapë një shteg për të goditur në themel pasojat që këto sajime e shpifje kanë prodhuar në shtet ndërtimin e Kosovës dhe në fatin e personave të pafajshëm. Me fokus, kuptohet, kalvarin e ish-presidentit Thaçi dhe shokëve të tij.
Ngjarja i ka gjithë elementët që i sugjerojnë opozitës se qendrës së djathtë të shkojnë përtej qeverisë . Pra ta sfumojë qeverinë, nëse është ky problemi, duke e tejkaluar, duke qenë para saj, më kërkuese, më “ ekstremiste” në kuptimin e mirë të fjalës.
Sot, pas dy vjetësh, është bërë gjithnjë e më e qartë se Thaçi dhe ish-drejtuesit e tjerë të UÇK-së janë dhe mbahen peng në Hagë përmes një procesi akuzator të zgjatur jashtë çdo logjike njerëzore dhe juridike, jashtë çdo krahasimi me kohën që ka marrë hetimi dhe gjykimi i kasapëve të ish-Jugosllavisë të cilëve u është provuar botërisht lyerja e duarve me gjakun e njerëzve të pafajshëm. Përpjekja e prokurorëve speciale për t’i trajtuar si “Ndërmarrje e Përbashkët Kriminale”, pa asnjë provë për një akuzë të tillë, madje duke fshehur në mënyrën më të paturpshme provat që e rrëzojnë, siç janë raportet e CIA-s amerikanë apo të ambasadorëve të OSBE-së në Kosovë, i shkojnë dhe synojnë gjithë Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. E cila ka lënë heroizmin dhe nderin tonë në altarin e lirisë dhe pavarësisë me mbështetjen vendimtare të NATO-së dhe SHBA.
Me gjithë sa kemi mësuar e lexuar, ajo që ndodh në Hagë, në zemër të Europës, në sytë e gjithë botës, është një dhunim i pashembullt në kohërat moderne i normave të drejtësisë ndërkombëtare, një abuzim kolosal me vullnetin e liderëve politike dhe deputetëve të Kosovës për ngritjen e Gjykatës Speciale në vendin e tyre, për veten e tyre.
Ngritja e kësaj gjykate ka patur mbështetje edhe në Shqipëri me qëllim që t’u jepej mundësia për drejtësi , pa u penguar nga ndikimi apo kontrolli politik i saj, çdo familjeje që ka humbur të afërm në skema të hakmarrjes dhe ndëshkimit pa gjyq për lloj lloj motivesh nga banditë me unformë dhe pushtet. Njëherësh për t’i treguar botës se krerëve të shtetit të Kosovës nuk u digjte miza për asgjë. Kjo gjykatë do të ishte pjesë e sistemit juridik të Kosovës, do të ishte gjykatë e Kosovës me mbështetje dhe asistencë ndërkombëtare.
Çfarë ka ndodhur? Sot ajo nuk është as gjykatë kombëtare e Kosovës, as ndërkombëtarja e Hagës që njohim. Ajo ngjan të jetë diçka private pa lidhje me prerogativat e krijimit dhe sistemin ndërkombëtar. Ajo nuk është Gjykata Speciale e Kosovës, por Gjykata Speciale për ish-udhëheqësit e Kosovës. Ajo praktikisht nuk u bë kurrë siç u projektua, por edhe nëse qe bërë një ditë, ka pushuar së qeni e tillë. Ndaj ose duhet të kthehet në binarët e ligjit si gjykatë e Kosovës, ose të mbyllet.
Shqiptarët në Kosovë dhe në Shqipëri nuk kanë në përgjithësi kulte e mite për njerëzit që drejtojnë shtetin dhe qeverinë. Në të kundërtën, i konsiderojnë të korruptuar shumë prej tyre dhe duan t’i shohin para drejtësisë. Por kjo që po ndodh në Hagën e vogël me ish-drejtuesit e UÇK-së dhe shtetit të ri të Kosovës është përtej kuptimit të drejtësisë. Ndaj angazhimi qytetar, popullor dhe institucional për lirimin e tyre nga pengamarrja përben tashmë një kauzë për të drejtën, për nderin, për krenarinë kombëtare.
Populli ka një shprehje të mrekullueshme: të rrimë shtrembër e të flasim drejt. Është shprehja që promovon të drejtën para pozicionit apo marrëdhënieve që ke me kundërshtarin. Filozofia e saj e vendos traditën e kuvendimit të të parëve tanë në lartësinë e etikës që u lavdëron Borhesi japonezëve. Të cilët, thotë ai, gjejnë kënaqësi tek e drejta e tjetrit. Nuk them që opozita jonë të shkojë deri këtu, por edhe që të humbë busullën nuk shkon. E çoroditur edhe për shkak të krizës së brendshme, por edhe e ngulfatur në konformizmin berishist tridhjetëvjeçar të të menduarit bardh e zi, ajo humbi rastin të rrinte shtrembër dhe të fliste drejt. Vetë Sali Berisha, që është deputet, që ka marrë drejtimin e një pjese të madhe të PD-së, që zhvillon aktivitet politik intensive në kushtet me të mira, duke e kontestuar shpalljen non grata nga SHBA me argumentin e vetëm që ngjit akoma të ndjekësit e tij, “ të më japim një provë të vetme”, edhe pse e di se Departamenti i Shtetit nuk i hedh provat në Senë apo në Lanë, por i jep në SPAK nëse SPAK i kërkon zyrtarisht, nuk u kujtua të ngrinte zërin për Hashim Thaçin dhe shokët e tij që mbahen në burg pa prova prej dy vjetësh.
Në marrëdhëniet ndërkombëtare, qeveria ka nëpër këmbë pengesa të pragmatizmit dhe konjukturës. Opozita më pak, ose hiç. Opozita është fjala që nuk e thotë dot qeveria për disa çështje të caktuara. Janë këto “ndarje” rolesh që e bëjnë pluralizmin pjellor, të dobishëm. Ku interpretohet me zgjuarsi, me mendje të hapur.
