Shqipëria ka rënë një pikë më poshtë përsa i takon nivelit të lirisë, dhe kjo për shkak të shembjes së Teatrit Kombëtar dhe vrasjes së të riut Klodian Rashan nga një efektiv policie. I tillë është përfundimi i raportit vjetor të Organizatës Freedom House për Lirinë në Botë.
Freedom House ka arritur në përfundimin se në vitin 2021 hendeku mes rënieve dhe përmirësimeve të lirisë në botë është thelluar, krahasuar me vitin e kaluar, dhe se Shqipëria ka rënë një pikë më poshtë.
Bashkëautorja e raportit, Amy Slipowitz, shprehet se ngjarjet që sollën rënien e Shqipërisë, nga 67 pikë vitin e kaluar në 66, është shembja e Teatrit e Kombëtar dhe vrasja e të riut Klodian Rasha nga efektivi i policisë Nevaldo Hajdaraj.
“Ne pamë rënie në lirinë e grumbullimit, për shkak të dhunës midis protestuesve dhe forcave të sigurisë në maj, gjatë shembjes së ndërtesës së Teatrit Kombëtar. Një tjetër arsye për shqetësim ishte kur në dhjetor policia vrau një qytetar që kishte shkelur urdhrin për orën policore. Këto kontribuuan në rënien në kategorinë e lirisë së grumbullimit”, – thotë Slipowitz.
Kosova paraqitet në rënie prej dy pikësh, gjithsej nga 56 në 54, që duket se i atribuohet procesit elektoral dhe pluralizmit politik.
“Kjo kishte të bënte me miratimin e qeverisë së kryeministrit Hoti nga një shumicë me një vote diferencë të një deputeti që kishte qenë i dënuar”, – shprehet bashkëautorja e raportit. “Ishte gjithashtu edhe rënia në kategorinë për opozitën për shkak se garda e vjetër politike orkestroi rënien e qeverisë së Albin Kurtit të partisë Vetëvendosje” , – vijon ajo.
Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut kanë shënuar rritje, madje me 3 pikë më shumë se vitin e kaluar Maqedonia e Veriut është një nga vendet e përmendura për rritje të konsiderueshme në raport.
“Qeveria reformiste e Maqedonisë së Veriut u rizgjodh dhe institucionet e saj kryesisht e kanë rimarrë veten nga dëmet e shkaktuara nga ish-kryeministri, Nikola Gruevski”, – thuhet në raport.
2020-a ishte një vit ku pandemia e koronavirusit mbizotëroi në botë jo vetëm si krizë shëndetësore, dhe Shtetet e Bashkuara pësuan një rënie të konsiderueshme në nivelin e demokracisë, me 3 pikë. Kjo rënie e vendos SHBA-në më pranë shteteve me institucione të dobëta si Rumania dhe Panamaja.
“Kur vendet demokratike pësojnë rënie, ose tregojnë dobësi, kjo u jep aktorëve autoritarë diçka për të përmendur dhe hapësirë për të pretenduar se demokracia është një sistem inferior”, – thotë bashkëautorja e raportit, Sarah Repucci, nënpresidente për studime dhe analizë në Freedom House.
Ajo ndalet tek Shtetet e Bashkuara, duke thënë se dëmi më i madh për demokracionë amerikane ishin përpjekjet e presidentit Donald Trump për të përmbysur vullnetin e votuesve amerikanë dhe pretendimet e pabaza për mashtrime në zgjedhje.
