Saturday, June 10, 2023
  • Login
Gazeta Mapo
  • Shqipëria
    • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Ekonomi
    • Sociale
  • Opinione
    • Editorial
    • Analizë
    • Koment
    • Blog
    • Gjeopolitikë
  • Universiteti
    • Politologji
    • Jurisprudencë
    • Economi
    • Inovacion
    • Mjekësi
  • Bota
    • BE
    • Kosova
    • Maqedoni
    • Mali i Zi
    • Globi
  • Revista
    • Libri
    • Letërsi
    • ShowBiz
    • Shije
    • Sport
No Result
View All Result
Gazeta Mapo
No Result
View All Result

Si lindi ‘karantina’: Origjina e fjalës më të famshme sot për sot

by mapo.al
07/02/2021
in Aktualitet, KMR
0

Fjala “karantinë” nuk ka qenë kurrë më shumë në vetëdijen tonë sesa tani. Me vendet në të gjithë botën që vendosin rregulla të vetë-izolimit, termat si “bllokimi”, “karantina” dhe “pandemia” janë bërë pjesë kryesore e fjalorit tonë të përditshëm. Por fjala “karantinë” daton gjashtëqind vjet më parë në Itali, kur venecianët po përballeshin me një sëmundje tjetër shkatërruese – murtaja bubonike.

Në shekullin 14, murtaja bubonike, e njohur si Vdekja e Zezë, po përshkonte kontinentin. Duke filluar në 1343, sëmundja zhduki një të tretën e popullsisë së Europës gjatë një periudhe të tmerrshme prej tre vjetësh midis 1347-1350. Kjo rezultoi në një nga humbjet më të mëdha në historinë e njerëzimit – dhe ishte një shtysë për të marrë masa.



Në vitet 1400, anijet, mallrat dhe ekuipazhet e tyre që mbërrinin nga lindja, duhet të izoloheshin përpara se të vazhdonin udhëtimin në kontinent. Për të mbrojtur qytetarët nga valët e hershme të sëmundjes, autoritetet krijuan një sistem izolimi në dy ishuj në lagunë.

Si lindi 'karantina': Origjina e fjalës më të famshme

Ishujt e Karantinës

Ishujt u quajtën “Lazaret”, një emër i huazuar nga emri i parë i këtyre dy ishujve, Shën Mëria e Nazaretit. Vetëm disa kilometra në veri-lindje të qytetit, i vendosur strategjikisht në hyrjen e lagunës, një Lazaret i dytë u themelua me dekret të vitit 1648 i quajtur “Lazzaretto Novo” ose Lazaret i ri.

“Ndërsa të sëmurët shkonin te Lazareti i vjetër, të shëndetshmit u vendosën në Lazaretin e ri për të parandaluar përhapjen e sëmundjes, pasi nuk kishte asnjë trajtim mjekësor të mundshëm,” shpjegon Fazzini, Presidenti i Archeoclub of Venice, shoqata që kujdeset për Lazaretin.

“Murtaja erdhi në Venecia kryesisht nga deti dhe nga anijet, sepse secila anije ishte një bombë e mundshme bakteriologjike. Në bordin e anijeve kishte minj të zinj që vinin nga Afrika ose Lindja, duke sjellë parazitët dhe duke transmetuar sëmundjen te burrat,” tha Fazzini.

Pasagjerët, ekuipazhet dhe ngarkesat e tyre do të kalonin 40 ditë në “quarantena” veneciane, që përkthehet saktësisht 40 ditë. Fjala rrjedh nga fjala latine “quadraginta” ose ajo italiane “quaranta” – të dyja nënkuptojnë dyzetë. Kjo ishte afërsisht periudha kohore që besohet të jetë e nevojshme për të shmangur transmetimin e sëmundjes nga një individ të tjetri. Ishujt ishin të ndarë në dhjetë lagje izolimi.

Një kishë, e quajtur me emrin e Shën Bartolomeut, shtrihej në mes të katër lagjeve në mënyrë që njerëzit të mund të merrnin pjesë në meshë duke mbajtur distancën e sigurt që kërkohej.

Si lindi 'karantina': Origjina e fjalës më të famshme

Murtaja bubonike

Murtaja bubonike u përsërit në Europë për shekuj me radhë dhe ishte një nga sëmundjet më të frikshme në botë. Në shekullin e 17, mjekët që vizitonin viktimat e murtajës mbuloheshin nga koka te këmbët dhe vishnin një maskë me një sqep të gjatë si zog.

Sqepi kishte për qëllim të mbronte mjekët nga “ajri i helmuar”, i cili në atë kohë besohej se përhapte murtajën. Forma e tij besohej se i jepte kohë të mjaftueshme një përbërjeje me kanellë, mirrë dhe mjaltë të vepronte. Mjekët besuan se barishtet do t’i kundërviheshin erërave “të liga” të murtajës dhe do t’i mbronin nga infektimi.

Si lindi 'karantina': Origjina e fjalës më të famshme

Pamja ishte aq ikonike në Itali sa që “mjeku i murtajës” u bë një element kryesor i festimeve dhe karnavaleve dhe është një kostum popullor edhe në ditët e sotme.

 

Tags: karantina

JU SUGJEROJME

Alpet zgjeron gamën e shërbimeve të ofruara, ja pikat ku mund të gjenden produktet premium!
Aktualitet

Alpet zgjeron gamën e shërbimeve të ofruara, ja pikat ku mund të gjenden produktet premium!

31/03/2023
Numri i ri i Economicus, në UET/ Trendet dhe sfidat e Industrisë së Sigurimeve
Aktualitet

Numri i ri i Economicus, në UET/ Trendet dhe sfidat e Industrisë së Sigurimeve

13/03/2023
SHIFRA E DITËS: Në 10 vite ka ikur 7.5 përqind e popullsisë, humbja në miliarda euro
Aktualitet

10 universitetet më të mira sipas “Rankimit të Shanghait… dhe Shqipëria

08/03/2023
Pse ‘lufta e Ukrainës’ po i  varfëron edhe më tepër shqiptarët
Aktualitet

Pse ‘lufta e Ukrainës’ po i varfëron edhe më tepër shqiptarët

08/03/2023
Next Post
U intervistua dje për simptomat – 35 vjeçari ndërron jetë tek Covid2

U intervistua dje për simptomat - 35 vjeçari ndërron jetë tek Covid2

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

No Result
View All Result

     








Më Të Lexuarat

  • Forumet UET/ Florian Binaj të rinjve: Mos shkoni pas gjërave të kollajta! Vetëm puna të shpërblen
  • Xhevat Limani në Forumet UET/ Aktori që themeloi teatrin shqiptar në Amerikë
  • Numri i ri i Economicus, UET / Amnistia Fiskale jo tabu, por të bëhet në pajtim me kuadrin ligjor ekzistues
  • Dojna Mema me studentët e UET: Krijoni sa më shumë eksperienca të reja
  • Dy studentet e UET, fituese në konkursin e financuar nga Fondi Shqiptaro-Amerikan i Zhvillimit










Të lidhura

[mnky_related_posts num=”8″ no_tags=”on” orderby=”date”]

Editorial: [email protected]
Synimi: Ndikimi në debatin dhe veprimtarinë e aktorëve shoqëror përmes përthyerjes së ngjarjeve dhe fenomeneve me interes publik është synimi kryesor i Gazetës

Editorial: [email protected]
Synimi:
Ndikimi në debatin shoqëror dhe veprimtarinë e aktorëve shoqëror përmes përthyerjes së ngjarjeve dhe fenomeneve me interes publik është synimi kryesor i Gazetës

Marketing

Drejtor Marketingu
Ledio Trungu
Tel : +355683673191
Email : [email protected]

2022. Te gjitha te drejtat e rezervuara
Dev by Wearedope.com

No Result
View All Result
  • Shqipëria
    • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Ekonomi
    • Sociale
  • Opinione
    • Editorial
    • Analizë
    • Koment
    • Blog
    • Gjeopolitikë
  • Universiteti
    • Politologji
    • Jurisprudencë
    • Economi
    • Inovacion
    • Mjekësi
  • Bota
    • BE
    • Kosova
    • Maqedoni
    • Mali i Zi
    • Globi
  • Revista
    • Libri
    • Letërsi
    • ShowBiz
    • Shije
    • Sport

2022. Te gjitha te drejtat e rezervuara
Dev by Wearedope.com

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In