Komisioni i Venecias ka publikuar ditën e sotme draft-opinionin final për Presidentin Ilir Meta, lidhur me anulimin e zgjedhjeve vendore të 30 qershorit. Në konkluzionet e ekspertëve të Venecias thuhet se kreut të shtetit i duhej bazë ligjore për të anuluar procesin elektoral. “Në përgjigje të kërkesës për një mendim nga Kryetari i Kuvendit të Shqipërisë, Komisioni i Venecias arrin në përfundimin se, në mungesë të një dispozite ligjore për këtë çështje, presidenti mund të anulojë zgjedhjet për organet e qeverisjes vendore në një situatë e cila plotëson kriteret për marrjen e masave emergjente. Edhe atëherë Presidentit i duhet një bazë ligjore specifike – ad-hoc – për të shtyrë zgjedhjet“, thuhet në draft-raport.
“Edhe nëse u konstatuan disa shkelje, kjo nuk duhet domosdoshmërisht të cojë në fajësimin e Presidentit, duke marrë parasysh parasysh fuqinë e seancës plenare të Kuvendit për të marrë parasysh qëllimet kushtetuese, siç janë kontrollet dhe ekuilibrat”, vijon më tej Venecia duke këshilluar se presidenti nuk është në kushtet për t’u shkarkuar.
Sa i takon asaj nëse kemi të bëjmë me shkelje kushtetuese apo të presidentit Ilir Meta, Venecia ka zbutur jo pak qëndrimin nga raporti paraprak. Në dokumentin final, pika 101, Komisioni i Venecias thekson se “mund” të kemi të kemi tejkalim të kompetencave të kreut të shtetit, ndryshe nga qëndrimi fillestar në këtë paragraf shkruhej se “Meta tejkaloi kompetencat”, por gjithsesi nuk është në kushtet e shkarkimit nga posti i presidentit të Republikës.
“Këto mund t’i sigurojnë parlamentit elemente me prirje drejt një këndvështrimi që – megjithëse presidenti tejkaloi kompetencat e tij kushtetuese duke anuluar dhe shtyrë zgjedhjet lokale
përtej mandatit zgjedhor pa një bazë të veçantë ligjore. Megjithatë, elementet e paraqitura më lart mund të çojnë në përfundimin se këto akte nuk mund të kenë qenë të një natyrë mjaft serioze për të garantuar shkarkimin e presidentit”, ishte drafti paraprak.
Drafti paraprak
“Këto mund t’i sigurojnë parlamentit elemente me prirje drejt një këndvështrimi që- megjithëse presidenti “mund” të ketë tejkaluar kompetencat e tij kushtetuese duke anuluar dhe shtyrë zgjedhjet lokale përtej mandatit zgjedhor të autoriteteve lokale pa një bazë të veçantë ligjore- këto akte mund të mos plotësojnë kriteret e kërkuara të një serioziteti të mjaftueshëm në rrethana për të garantuar shkarkimin e presidentit”, saktëson Komisioni i Venecias në dokumentin final.
Drafti final
Një tjetër konkluzion i Venecias sqaron edhe pretendimin e Metës se veproi në kushtet e emergjencës në të cilën ndodhej vendi, duke shtyrë datën e zgjedhjeve për në 13 tetor. “Ky përfundim mbështetet nga rregulli i përgjithshëm interpretues, sipas të cilit rregullimi i shprehur i kompetencave të emergjencës në Kushtetutë dhe ligjet e kufizon përdorimin e çdo fuqie plotësuese të pashkruar të emergjencave në situata shumë të jashtëzakonshme; kryesisht për situata me pamundësi faktike ose juridike të cilat nuk parashikohen në mënyrë të qartë nga ligji i shkruar i emergjencës”, thuhet në opinionin e Komisionit të Venecias.
Konkluzionet
-Anulimi i zgjedhjeve është i mundur vetëm në situata që plotësojnë kërkesën për shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme. Sidoqoftë, rregullat e zbatueshme kushtetuese për situata emergjente nuk u ndoqën në këtë rast. As nuk kishte një konsensus politik, i cili do të lejonte krijimin e një baze ligjore ad-hoc.
-Mungesa e një baze ligjore dhe disponueshmëria e alternativave (shtyrja e zgjedhjeve sipas masave emergjente sipas nenit 170 të Kushtetutës ose rifillimi i dialogut politik pas zgjedhjeve) e bëjnë ndërhyrjen në të drejtat elektorale jo proporcionale.
-Bojkoti zgjedhor nga partitë politike, edhe nëse ato përfaqësojnë një pjesë të rëndësishme të elektoratit, nuk mund të parandalojë që të bëhen zgjedhje të rregullta. Përndryshe, këto parti do të merrnin levën për të parandaluar plotësisht çdo zgjedhje.
-Do të jetë Kuvendi dhe në fund Gjykata Kushtetuese që do të përcaktojnë nëse anulimi, e më pas shtyrja e zgjedhjeve lokale do të thotë një shkelje e Kushtetutës dhe nëse shkelja është e një karakteri serioz, i cili do të lejonte hetimin e Presidentit.
-Përfundimisht, edhe nëse u konstatuan disa shkelje, kjo nuk duhet domosdoshmërisht të cojë në fajësimin e Presidentit, duke marrë parasysh parasysh fuqinë e seancës plenare të Kuvendit për të marrë parasysh qëllimet kushtetuese, siç janë kontrollet dhe ekuilibrat.
LEXO EDHE:
‘Mund’: Ja fjala që ndryshon te raporti përfundimtar i ‘Venecias’
