Tregim
Atë mbrëmje Eposi kishte nevojë për përkëdhelje e çaj kamomili. Ndoshta edhe “Prozak” i duhej. Është ai bari që u jepnin ushtarëve të kthyer nga fronti, ilaçi i famshëm kundër depresionit. Së fundi ka hyrë në jetën e botës me forcë, duke u kthyer në kulturë. Gjumi i ishte shndërruar në luks. Një qen jashtë dritares së tij lehte në mënyrë të padobishme. E ndjente turbullirën e tij . Me sytë mbërthyer tek një neon dritëzbehtë ndanë udhës, qyqe vetëm në mes të alpeve i bënte sehir vetmisë.
Është një lloj vetmie që ai e quante vetmia e Zotit. Vetëm Zoti është vetmitari që e shndërron vetminë në burrë. U afrua tek soba me dru. Nuk bënte ftohtë e ndezi zjarrin vetëm se është i bukur. Po përpiqej t’ia gjente disi anën ngrohtësisë. Shtëpiakllëku i burrave në këtë kohë, nuk duket zgjidhje për t’u sharë. Akoma mrekullohej për nënën e tij të ” pashkollë” që kësi vlerash i dha bashkë me genin për t’u ballafaquar me botën pa e ulur kokën.
Pasdreken e asaj dite hoqi një dhemb stralli për ta zëvendësuar me një metali, peshqesh nga një aksident në fëmijëri. Mjekët ende i zgjojnë sindromën e lemerisë. Dërgoi me postë një libër e disa ilaçe jashtë shtetit për mikun te tij të zemrës që ishte krejt si ai. Gjykonte rreptë e njëherësh më drejtë se askush në botë. Mendjemadh edhe pa lëvdata. Postierja pa maskë, gjithë turinj thua poston shpirtra jo libra dhe ilaçe, nuk po ia ndante sytë. Eposit i erdhi keq për verbërinë e saj.
Kështu ka mbijetuar, me mirësi. Unë e quaj meritë personale. Çmimi i robit të lirë. Një hënë e stërmadhe, përgjonte dritën e tij të përvajshme. E ndiqte hap pas hapi si dikur në fëmijëri. Aty ku kish mbërritur me imagjinatë dëgjoheshin zëra të tjerë, aspak të rutinës. Nuk i trembej të panjohurës, armiqtë e njohur ishin problemi. Ç’faj kishte i gjori pse bota hedh gurë e ai mendon se hodhën xhevahirë?!
Jashtë ishte freskuar. Mbylli dritaren dhe u drejtua nga biblioteka për të lexuar Hilë Mosin. As Witmanin- princin e mendjes, nuk e lexonte me aq vemendje. Në kokë përsëriste përherë rreshtat e tij tmerrësisht të bukur:
“Sytë përmallshëm ju i lshoni
Se dashninë e paskni t’fellë,
E me t’puthnat ju m’kujtoni,
At’ dashni, që mue m’qe vjedhë.”
Librat po vuajnë më keq se njerëzit, mostrat e bëra përsëri në thes janë,- mendoi duke lënë dhe leximin. Duhet mençuri e bukuri që kërkon mund zbulues, aftësi krijuese e shijuese. Nuk puqen këto me dembelizmin mendor sjellë prej avancimit telnologjik. Ndezi televizionin si rrallëherë. Moskuptimi i racës tonë me njëri – tjetrin e vrau. Ishte e rëndë ta shihje brenda fisit, vëllazërisë e shoqërisë. I kishte parë edhe sy më sy, edhe me thika në brinjë e pas shpine. Dikush ndëshkonte veten për gabimin e madh, ndokush tjetër shpërfillte të jetonte plotësisht të tashmen duke rënë pre e zhgënjimit me të shkuarën, qoftë edhe të një dite më parë. Tjetër tollovi kjo.
***
Në orët e para të mëngjesit Eposi u gjend pa shenja jete në shkallët e pallatit. Gjithë ai burrë, sa një mal! Nuk ishte e vështirë ta dalloje nga burrat e tjerë. Qe një nga shëronjësit më të mëdhenj të qytetit e njihnin mire. Zhurmë e madhe mediatike, turma njerëzish të frikësuar që kishin mbushur oborrin e spitalit, luteshin e qanin. Edhe e qara ka burrërinë e vet.
Deshën ta shpëtonin, por arritën vonë.
-E shihni ?! – u dëgjua nga mesi i turmës një grua e moshuar. Vdesim aq shpesh sa harrojmë që një ditë vdiset përnjëmend. Njerëzit ishin traumatizuar, jo se u dhimbsej aq, por kishin frikën e vet. Kush do i shëronte tani? Nga tërë ajo mjegull thashethemesh që u bë jashtë derës, mjekët filluan ta shohin me frikë atë njeri. Çfarë nuk tregonin për të! Burri i çuditshëm ishte burrë historish. I shëndoshë në besimin e tij, i fortë në madhështinë e tij, i dobishëm për të tjerët, i ekuilibruar në punët e tij. I ati e la kur ishte fare i vogël. Eposi ra në sy që në fëmijëri si djalë misterioz. Kjo i shërbeu trampolinë për të ardhmen. Një herë hardhia pas shtëpisë qe tharë, vetëm e preku dhe ajo shpërtheu sythe. Fjala u përhap aq shpejt sa e ëma filloi të trembej, por nuk mundi kurrsesi ta ndalojë. Lista e njerëzve që linin takim me të ishte tepër e gjatë. Ata që binin pre e shprtrave të këqinj, djali arrinte t’i lironte me prekje e fjalë të shenjta. Së fundmi njerëzit filluan ta quanin ” Njeriu i mrekullive”. Ata që besonin, shihnin përtej lëkurës së tij.
Shihnin rruazat e kuqe e shpirtin të padukshëm për disa. Kishte dhe nga ata që nuk e besonin, njerëz me kosa primitive nëpër dhëmbë. Shumicës i mjaftonte shenja e dinjitetit që u kishte dhënë, dhuntia e një shpirti që nuk i ka humbur lidhjet me krijuesin. Nga vetja nuk e shpëtonin dot. Jetonte në periferi të qytetit ngaqë nuk i pëlqente fama. E dinte mirë çfarë të këqijash vijnë prej saj. E pra të ndryshosh është e lehtë, mjafton të jetë për mirë dhe ta pëlqesh.
Nuk ndryshon vetëm nëse s’do të ndryshosh, është e lehtë për t’u justifikuar. Edhe vetpersekutimi është zgjedhje. Jo zgjidhje! Pse mendoj kështu nuk e di, as kam për ta ditur ndonjëherë. Ndoshta ngaqë Eposi kishte ikur dhe nga emri i vet. Tani dergjej në shtratin e vdekjes . Nga rrënjët e ferrit përtokës po ngjitej drejt parajsës. E thonin këtë mjekët, e mendonin pa e besuar edhe turma e njerëzve që ishin mbledhur jashtë, ata që në fakt nuk ishin aty për të, veç për ato që kishte bërë për ta. Një tubim i tillë mbahej mend vetëm para shumë vitesh në një gjyq të bujshëm që u zhvillua me dyer të hapura. Gruaja e njërit prej farmacistëve më në zë të qytetit, kishte helmuar me dashje vëllanë e të shoqit. Le që nuk u pendua më vonë, por askush nuk e gjykoi pasi u dëgjua mbrojtja. Afërmendsh! Viktima ishte një pijanec i rëndomtë, një tutkun që duhej ta piqje në hell për një fjalë të mirë.
Mjaftonte të ishe i pranishëm në sallë për të kuptuar sa fëlliqësisht ishte sjellë me gruan që dikur e quante kunatë. Ai ishte vëllai, por dhe rivali i burrit të saj. Sa herë që shfaqej, shfaqej me një shëmtim të ri. Skuth pervers i tredhur në shpirt. Urrejtja patologjike për vëllanë e lumtur, i kishte kaluar caqet. Ajo gjeti momentin të sfidonte dhe veten për dinjitetin e saj. Dashurinë për të shoqin gruaja e ruajti në dritë të syrit edhe pse ai u soll si fëmijë i përdhunuar duke pranuar t’ia nëpërkëmbin të shoqen. Nuk u bënë bashkë më. Pordhë shqiptarësh që janë gati t’i vënë flakën vetes për botën. Gjyqi u mbajt mend gjatë sa për vdekjen, aq edhe për fjalët që zonja i tha të shoqit në gjyq: “Nëse zgjedhim një çast apo krijojmë një stinë për t’u takuar sërish, nuk kemi pse trembemi e të harrojme se realisht, nuk jemi më fëmijë! Madje as fëmijët nuk i kemi edhe aq fëmijë.
Kështu që unë nuk kam frikë as nëse ikën pa kthim, as nga pesha e viteve që mbaj. Ne sot mund të vendosim të zgjedhim, të mbesim burrë e grua, miq të mirë e të dashur, të mbesim miq për sy e faqe, a të mbesim thjeshtë bashkëqytetar. Nëse ti do, mund të zgjedhim të bëhemi armiq. Jam gati! Jo se dua armiqësi aq ma pak me babain e fëmijëve të mi, aq më pak me ty që je fryma, por nëse ky ka për të qenë rrisku im, ta dish që nuk kam ndërmend të dorëzohem pa luftë. Armët i kemi në fund të të njëjtit oborr. Ashtu siç jam treguar e gatshme të mbroj qoftë edhe prej vetes time, njësoj jam e gatshme t’i shkoj tunelit ose qiellit deri në fund. Unë jam e marrë si të gjitha femrat që ke njohur, ndoshta edhe pak më e çmendur se ato.
Si rrjedhojë, ashtu siç jam gati të rrezikoj për dashurinë, jam edhe më e guximshme të sakrifikoj krejt dashurinë e botës për dinjitetin tim, të cilin jo vëllai e fisi yt nuk mund ta nëpërkëmbin, por as ti. Askush. Mua mund të me shkelë vetëm këmba që zgjedh unë, jo të gjitha këmbët e fisit e shoqërisë së atij që kam zgjedhur vetë. Sepse, mos harro! – jam edhe unë si ti. Kur më mbushet mendja, jo këmba jote nuk mund të shkelë kufijtë e qenies time, por besoje! – as këmba e Zotit që më ka falur. Unë jam e butë, por jo e dobët. Të dua bukur, por më bukur di të urrej. Nëse ke frikë nga dashuria ime, ta dish se është më tmerr të urrej. Zemër të kam mos më bëj të të urrej! Unë gjithmonë kam nevojë më pak të më duash ti, se të dua unë ty. Nëse ti i ke ndarë gjithë jetën tënde pasuritë dhe sekretet me tënd vëlla, mua mos më ndaj me askënd! Përndryshe po u zgjua ulkonja që fle brenda meje, dije se ta qes fare krejt kopenë”.
***
Nëpër dhomën 33 të spitalit një dritë shëtitëse shfaqej e zhdukej si me magji. Herë si sfinks, herë si grua në moshë, herë si vajzë. Herë si lule në plagë, herë si dashuri. Herë të ngrinte, herë të përvëlonte, pastaj urë bëhej që të nxjerr matanë dhe të josh të ecësh këmbëzbathur duke kërcyer lumin nëpër gurë. Ti duhej të luaje me frikën e vetme mos të ikte. Shfaqej shpesh si makth dhe zhdërvjelltas rropatej të të humbte nga sytë. Ndonjëherë vinte si gjëmë. Ajo gjini femërore ka. Mjekët nuk po rregjistronin dot aktivitetin e zemrës, të frymëmarrjes as mushkërive të pacientit të ri. Bebja e syrit nuk mblidhej kur e ndriçonin me dritë. Dukej i vdekur edhe pse të gjitha proceset metafizike vazhdonin. Pacienti ishte në një gjendje pavetëdije të pakthyeshme, i pandërgjegjësuar për veten dhe botën që e rrethon. Gjendja ishte tejet e rëndë dhe me rrezik për jetën. Ekzaminimet i bënin me rradhë mjeku i zemrës dhe i trurit duke ditur se mendja e trupi nuk duheshin trajtuar si të ndarë. Mjekimi intravenoz as oksigjeni nuk po jepnin rezultat. Situatë alarmante, pasiguri e frikshme. U bë se humbi përjetësisht. Eposi ishte transformuar në një qenie mistike. Dukej si prej Marsi. Shpirtin ia kishte gdhendur e ëma. Ajo që në fëmijëri lutej të ishte i kujdesshëm, sidomos me gratë. Tani mbërthyer mes dy botëve, dalë nga trupi, qëndronte në qoshen e dhomës duke dëgjuar të gjitha ato që fliteshin për të. Dukej se nuk donte të kthehej në jetë. E la ndjesinë trupore për një fluturim hapsinor.
Ndjente se po shkonte diku me një të vdekur që e kishte pasur fort përzemër dikur.
– I di bashkëshortja ime të gjitha gjërat lidhur me udhëtimin dhe biletat?
Njëri nga doktorët doli në korridor.
– Ku është bashkëshortja e tij? Të hyjë e t’i flasë! Ai u përmend.
Një femër trupvogël ngrihet nga stoli lëkundet, luhatet, është gati të bjerë. Secila grua që ka një burrë të bukur dhe të suksesshëm, në brendi është e mjerë.
-Zonjë!- më vjen keq. Shtatëdhjetë e dy orë para vdekjes kështu flasin njerëzit, përçart. Prania e saj ia shpeshtoi frymëmarrjen Eposit. E pashoqe dashuria e tyre.
– I dashur, nuk më pëlqen heshtja jote. Unë e dua qetësinë tënde dhe do ta respektoj. Lëre kokën patriotike! Zemra ime po çmendet. Më kupto! Kam një ty brenda vetes që po më shkatërron, po më shemb. Ndihem keq nëse ndonjëherë të kam lënduar padashje, është e mundshme jo e vullnetshme. Eposi dha as mori më! Vizionin për udhëtimin, mjekët ia atribuan vdekjes klinike. Shëronjësi nuk do të fliste për udhëtime as do shihte udhëtime më. Nuk ia marrim dot për ters. Galaktikave shkohet symbyllur. Në oborr të spitalit unë qëndroja si një kalimtare e zakonshme që nuk kishte pasur kurrë zemër, veç vuaja prej saj përherë, nga dashuria e saj e shfrenuar. Krahrori më rëndonte mbi skeletin e brishtë. Eposi ishte fqinji im. Jetonim të dy në një pallat të mallkuar. Kur nata na binte mbi kokë si dritë shpëtimi shihnim hënën.
***
Një infermiere e re mori turnin në dhomën numër 33. Studentja e shkëlqyer me sytë gështenjë, flokë të zinj korb dhe dy gropëza në faqe, kishte pak kohë që kishte filluar punë. Me një dritë zotash përballë e brenda, dukej se vinte nga një kopësht trëndafilash. Ngjante si vesë në fundnatë kur qielli sapo ka filluar të përskuqet nga agu i ditës. Vetëm po ta shikoje t’i veshte sytë me butësi. Kishte diçka të veçantë që të tërhiqte si këngë Eposi. Në degët e pemëve aty afër, çuditërisht një zog nuk pushonte së kënduari. Vajza u ngjit pothuaj me vrap shkallëve për të shpëtuar nga turma potermadhe. Askund nuk e çonin ato shkallë! E dinte mirë që të ecje rreth kraterit kishte rrezik të rrëshqasësh, por ja që duhet të jesh pak e krisur që të rrezikosh.
Çdokush e sheh botën ashtu siç është vetë. Zemra kur rreh ndryshe tjerëve, kot ia mban tjetërkah. Ajo shpresonte tek shërimi, jo tek ilaçet. Dikush e ndjen praninë e dikujt pa asnjë kontakt. I humbur në një un të tijin që askush nuk e njihte, por që as ai nuk linte kend të hynte brenda, pacienti nuk jetonte më. Kushedi sa neveri e kishte botën. Ishte shndërruar në tempull me dyer të mbyllura. Burrat vuajnë më thellë e më vërtetësisht se gratë. Ai i donte gjërat e ndaluara, shërohej vetëm nëse dikush e mbarte shpirtin e tij. Eposi nuk mund të donte dy sende njëherësh. Shëruesit nuk përkëdhelin me të dy duart. Ata janë njëdorësh. Njërën e kanë gjithmonë te drita. Infermierja mbylli derën, mori frymë thellë e kyçi me çelës dhe u ul pranë tij.
Hapi çantën e krahut, nxori disa gjethe plepi dhe ia vuri burrit për shtatë minuta mbi fytyrë. Më pas i mblodhi ato dhe doli me të shpejtë nga dera. Nuk donte të shihej si e dyshimtë, kjo i dhimbte shumë. Elegante si flutur monarke që peshon sa dy petale, doli nga dhoma në majë të gishtërinjve e bindur se Eposin nuk do ta gjenin më në dhomë.
