Bashkimi Evropian duhet t’i kushtojë më shumë vëmendje Ballkanit për të parandaluar rritjen e ndikimit të presidentit rus Vladimir Putin atje.
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani foli këtë të mërkurë për prestigjiozen amerikane, CNBC.
27 vendet anëtare të BE-së pritet t’i japin Ukrainës statusin e kandidatit për t’u bashkuar me bllokun këtë javë – një hap i parë zyrtar drejt anëtarësimit të plotë. Por Ukraina ka rihapur një debat të ashpër dhe delikat brenda BE-së mbi zgjerimin e saj.
BE nuk ka mirëpritur asnjë vend të ri që nga viti 2013, që kur Kroacia iu bashkua bllokut.
Kjo është pjesërisht rezultat i mjedisit të vështirë politik dhe ekonomik të bllokut: goditjet e krizës financiare globale, kriza e borxhit të tij sovran dhe më pas një valë refugjatësh nga lufta civile siriane.
Krizat e fundit zgjuan partitë populiste në të gjithë rajonin, që janë kundër zgjerimit të anëtarësimit në BE. Por kjo ka filluar të ndryshojë, megjithëse ngadalë, pas pushtimit rus të Ukrainës.
Një sondazh i fundit nga Parlamenti Evropian zbuloi se mbështetja evropiane për anëtarësimin në BE është në nivelin më të lartë në 15 vjet.
Udhëheqësit e Gjermanisë, Francës dhe Italisë vizituan Kievin javën e kaluar për të shprehur mbështetjen e tyre për ofertën e Ukrainës për t’u bashkuar me bllokun. Komisioni Evropian, ekzekutivi i BE-së, tha më tej se Ukraina dhe Moldavia ishin të gatshme të bënin një hap më afër anëtarësimit, me kusht që të zbatonin disa reforma.
Kryeministri portugez Antonio Costa tha se BE rrezikon të krijojë një “pritje të rreme” me ofertën e Ukrainës për t’u anëtarësuar. Në një intervistë me “Financial Times”, ai shtoi se BE-ja duhet të sigurojë mbështetje të menjëhershme për Kievin në vend që të hapë “debate ligjore”.
Anëtarësimi në BE është tradicionalisht një proces i gjatë, duke pasur parasysh se anëtarët e mundshëm duhet të përafrojnë sistemet e tyre politike dhe gjyqësore me ato të bllokut.
Për më tepër, hapja e derës për një komb mund të nënkuptojë hapjen e derës për disa të tjerë.
Një sërë kombesh në Ballkanin Perëndimor, u është premtuar prej kohësh pranimi në BE, por negociatat ende nuk kanë filluar. Kosova, për shembull, ka katër vjet që pret që t’i hiqen kërkesat për viza për të udhëtuar në Bashkimin Evropian.
Rreziku për BE-në është se shihet se po i jep trajtim preferencial Kievit – duke mërzitur pjesë të tjera të kontinentit dhe potencialisht duke i shtyrë ato më afër Rusisë.
“Ne duhet të qëndrojmë vigjilentë dhe t’i japim të njëjtin prioritet Ballkanit Perëndimor si Ukrainës”, thanë ministrat austriakë Alexander Schallenberg dhe Karoline Edtstadler, në një letër në fund të muajit të kaluar. “Ne duam dhe kemi nevojë për ato vende të ankoruara fort në kampin tonë.”
Për Kosovën është çështje gjeopolitike.
“Kjo është gjithashtu një çështje e besueshmërisë e BE-së, dhe gjithashtu e mirëkuptimit të BE-së që sjellja e Ballkanit Perëndimor si rajon, përqafimi i tij dhe sjellja e tij në tryezë është gjithashtu një interes strategjik i vetë Bashkimit Evropian, sepse siç thashë më herët, sa më shumë që BE-ja të largojë vëmendjen e saj, aq më shumë aktorë të tjerë keqdashës do ta përdorin këtë hapësirë, kryesisht Rusia”, tha Osmani.
Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008 dhe është njohur nga 110 vende, duke përfshirë Shtetet e Bashkuara, por jo nga Serbia dhe aleati i saj Rusia. Ajo ende nuk është bërë një shtet anëtar i OKB-së.
Anëtarët e BE-së, Greqia, Qiproja dhe Spanja janë gjithashtu në mesin e atyre që nuk e njohin Kosovën si një komb sovran, duke e bërë anëtarësimin e saj të mundshëm në BE shumë të diskutueshme.
“Tani në dritën e pushtimit rus të Ukrainës, nuk ka asgjë më komplekse dhe më të rëndësishme sesa luftimi i regjimeve autokratike, gjenocidale, siç është regjimi rus, sepse sa më shumë hapësirë i lejohet Rusisë për të zgjeruar ndikimin e saj në kontinentin evropian, më e keqja do të jetë për të gjithë ne, pavarësisht nëse jemi brenda BE-së apo jashtë Unionit”, tha presidentja e Kosovës.
Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, kjo e fundit ndryshoi edhe mrin e saj në një përpjekje për të forcuar shanset e saj për t’u bashkuar me BE-në, e kanë marrë prej kohësh statusin e kandidatit, por ende presin fillimin e negociatave të anëtarësimit.
Presidentja e Kosovës thotë se liderët e BE-së duhet të shprehen qartë se zgjerimi i bllokut “është në dobi të paqes dhe stabilitetit të të gjithë kontinentit evropian”.
